اشعاري از شاعر توانا مظفري كجيدي از دهستان سمام اشكورات

 

اشعاري از شاعر توانا مظفري كجيدي از دهستان سمام اشكورات

***محمدولی مظفری کُجیدی در سال ۱۳۱۷خورشیدی در روستای کُجید از توابع دهستان سمام اشکورات دیده به جهان گشود و از سال ۱۳۳۹درسیاهکل سکنی گزید و تشکیل زندگی داد و در همین شهر و در دبیرستان پر ستاره و مشهور مشیر سیاهکل دیپلم خود را اخذ کرد.

 

 زندگی :

زندگی عینˇ تی او روئه بمأ زولفؤنه مؤنه
سر و سامؤن ندأره، می دیلˇ وئیلؤنه مؤنه
زندگی تی دسؤنˇ والیجˇ پو گوده ببه
یا بدأری،‌ کوهؤنˇ بادبزأ ابرؤنه مؤنه
زندگی تنهایی تاسیئنه، أمو هممه تنأیم
ولگˇریزه بدأری، پئیزˇ دامؤنه مؤنه
دکته أرسو تی چوشمه، شمه خؤنه دوأ جی
زندگی دئه ألؤنه، عینˇ تی چوشمؤنه مؤنه
جارو، یتته زبیلأ جی منئه خاکه هأروتن
زندگی عینˇ شمی خاک‌دبو أیوؤنه مؤنه!
شؤ>ه یکته دیا جی، رج منه نأن زولفه تی شئه
زندگی عینˇ تی او روئه بمأ زولفؤنه مؤنه
 
 
ترجمه فارسی:
زندگی، مانند زلف‌های درهم‌ریخته و پریشان توست/ سر و سامان ندارد، چون دل آشفته من است.
زندگی مانند دست‌های آبله‌زده و بادکرده توست/ یا گویا، ابرهای بادزده کوه‌هاست.
زندگی در تنهایی دردناک و غیرقابل تحمل است (تاسیان معادل فارسی ندارد)، همه ما تنها هستم!/ گویا برگ‌ریزان است، (زندگی) هم‌چون جنگل پاییزی است.
اشک در چشمانت افتاده، از دود داخل خانه‌تان/ زندگی دیگر حالا، عین دو چشمان توست.
[توضیح: در قدیم، اجاق خانه‌های روستایی دودکش نداشت و دود در محیط خانه می‌پیچید]
جارو با یک زنبیل هم نخواهد توانست خاک را بروبد،/ زندگی هم‌چون ایوان مملو از غبار خانه شماست.
شانه با یک بار کشیدن، نمی‌تواند زلفت را صاف کند،/ زندگی، مانند زلف‌های درهم‌ریخته و پریشان توست!
 
*****************************************************************
 
 
- «نوغاندار» (منظومه‌اى به گويش مردم جنوب گيلان شرق: گالشى

بندهايى از منظومۀ بلند نوغاندار (در اوزان نيمائى)

نوغُانْدارْ

نوغُانْدارْ

هوا سَرده


هيسَه‌مْ دامُانْ


شَرَمْ دار چَكَلْ نِشتَه‌مْ


رفيقْ دارَمْ ولى تنهامْ


اى سرما مِيانْ، مو دِ بى‌پَامْ


* نوغُانْدارَمْ هيسَه‌مْ دَامُانْ


ايرْ سَرْدَه، دَموْر دَه‌ىِ‌دِ


كَلاچَ نى‌نَزَنَه پَرْ


نياىِ فرياد هيجَّا جى-


فَقَط بُورانَ كَ دايَمْ


كَشَه وَزّه، زَنَه سيلى مى‌گوشُانَ


* خوداوندا!


زَمين سرده-هوا سرده


مى‌دَسْ سرده-مى‌پا سرده


مى‌ديلْ غوصّه جى، پُور درده


مى‌ديم وَشنايى جى، زرده!


مى‌دازْ كولَ-ه


مى‌دَسْ خَسَّه‌ىِ

 

 

برگردان به فارسى
نوغاندار

هوا سرد است
در جنگل هستم
روى درخت «شَرَم» آنجا كه شاخه‌ها مى‌رويند نشسته‌ام
رفيق دارم، امّا تنها هستم
ميان اين سرما، من ديگر از پاى افتادم!
* نوغاندار و پرورش‌دهندۀ كرم ابريشم هستم و در ميان جنگل هستم
اينجا سرد و غرق‌شده در سكوت و خاموشى است
كلاغ هم پر نمى‌زند!
آواى پرستو و چلچله بگوش نمى‌رسد
فقط بوران است كه پى‌درپى و مدام زوزه مى‌كشد، سيلى مى‌زَند گوشهايم را
* خدايا و خداوندا! زمين سرد و هوا سرد است
دستم و پايم سرد است
دلم از غصّه، پر از درد است
چهره‌ام از گرسنگى، زرد است
داس من ديگر تيزى و بُرندگى ندارد
دستم خسته است!
قادر نيستم داس را در دستم نگاهدارم
نمى‌توانم شاخه‌ها را از بُن ببرم
شاخه را نمى‌توانم در بغلم جاى دهم
اين هم بخت و اقبال من است؟
چرا دستم سنگين شده و بفرمانم نيست
چرا دستم تكان نمى‌خورد و بالا و پايين حركت نمى‌كند
خدا، بس است. . .
خدا، بس است. . .

*******************

 

 

دامـــــؤن

 

 

یته دار، یته داره، اگرن ریشه اونی یته صاف ˇ

خوشکاته دشت ˇ میئن،

یا خاس ˇ کو توکالی به گل دَبون، یا اگر پا اون ˇ شی،

چپر ؤ سیم پایه 

جی رها بّبون، یته دار، یته داره… اگرن خاله اونی

سرجیر ئابؤ

  تورش ؤ شیرین بار بیَره یا اگر ولگ اون ˇ بون سیا

ساینه بدَره، 

یته دار خو سامؤن ازه نامیه دار بَبون هَنده رن، یته

داره، یته نه، 

بهره خَسه بؤ کسان ˇ ره، یته دار ˇ هَندی بهره رَسانه. 

یته دار ؤ یته دار ؤ یته دار، چند ته داره، اگرن ریشه

اوشانی هر جایی 

به گل دَبون، یا اگر هر یته خاله شکن بار بیَرن، همه

نامیه دار ببون

  هنده رن، چند ته دارن، چندته نن، بهره خسه بؤ کسان

ˇ ره، 

چند ته دار ˇ هندی بهره رسانن.

 بون یه روزان یه نفر خودشه بهره واسر چند ته دار  

گرداگرد ˇ چپر ˇ جی بتینه، بهره خسه بؤ کسان ˇ را

بلته وابینه؛

 ئو وقت ده چند ته دار چند ته دار نیه، یته باغه؛ باغی

گه مَنِن 

همه اونی دار ˇ باران ˇ یه درزین توک بَچشن، یا

اونی ساینه

 دیمان یه فیچؤمه بنیشن. 

چند ته دار ؤ چند ته دار ؤ چند ته دار، دامؤنه؛

دامؤنی گه ده 

نتونه یه نفر خودشه بهره واسر چَپر ˇ جی اونی دؤر

ˇ بتینه،

 بهره خسه بؤ کسان ˇ را بلته وابینه، دامؤنی گه ده

چپر مننه

  اونی تورش ؤ شیرین باران ˇ خشکازه گؤلیکؤن ˇ ره

جغابینه، 

یا اونی ولگ ˇ ساینه، عرق بؤگوده جؤنان ˇ جی

واهینه،دامؤنی

  گه ده چَپر مننه اونی داران ˇ رهایی هگیره، جؤن

پناهی وَگیره.

 

-------------------

منابع :

http://www.darsiahkal.ir
 صص 543-544 جلد 2 كتاب گيلان  نوشته ابراهيم اصلاح عرباني

- وبلاگ ملفجان

 

تحقيق و گردآوري اسماعيل اشكور كيايي م 1348 سپارده
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

نام آوران اشكور -  محمد ولي مظفري كجيدي [ داماني ] [قسمت سوم]

 

محمد ولى مظفرى كجيدى (دامانى) [ كجيد از دهستانهاي اشكور در اطراف املش مي باشد]

محمد ولى مظفرى كجيدى (كوجيدى) شاعر، ترانه‌سرا و پژوهشگر فرهنگ و ادب عامۀ گيلان، به سال ١٣١٧ در دهكدۀ كجيد تولد يافت. وى بعد از تحصيلات مقدماتى در مدرسۀ علوم دينى پاى به ميدان زندگى و امرار معاش گذاشت و به مشاغل آزاد روى آورد. ولى مظفرى كه اغلب عمر او در مناطق: اسپيلى، ديلمان، نياول، املش و لنگرود سپرى گرديد در شعر و شاعرى و پژوهش در زمينه‌هاى فرهنگ عاميانه استعداد زيادى داشت. ترانه‌هاى آهنگين او را، خوانندگان هنرمند گيلان از جمله فريدون پوررضا، بهمن يوسفى، جواد شجاعى‌فرد، و زنده‌ياد سيد على زيباكنارى اجراء كردند. «هيبت» ، «وسمار» و «آت‌مات» از جمله ترانه‌هاى فولكلوريك محمد ولى مظفرى مى‌باشند. اين شاعر مردم‌دوست و تلاشگر در ميدان زندگى يك بار ديگر در ۴٠ سالگى به ادامه تحصيل پرداخت. وى با مطبوعات تهران و گيلان همكارى مداوم داشت و آثارش در مجله‌هاى توفيق، فردوسى و دامون (كه در اوايل انقلاب اسلامى در رشت منتشر مى‌شد) چاپ گرديد.

در تيرماه سال ١٣۶٢ در يك تصادف اتومبيل، زندگى را بدرود گفت. آثار ارزنده و قابل بررسى او از اين‌قرار است:

١- «نوغاندار» (منظومه‌اى به گويش مردم جنوب گيلان شرق: گالشى ديلمانى، همراه با آوانويسى و معنى واژه‌ها) ،١٣۵٨. «پِوشِه، پِوشِه، دَر بيٰا!»
(سوت‌سوتك، سوت‌سوتك بيا بيرون!)
منظومۀ گيلكى به گويش مردم جنوب گيلان شرق (شمام) همراه با برگردان فارسى،١٣۵٩.

چهار نوار صوتى از سروده‌هاى شاعر

بندهايى از منظومۀ بلند نوغاندار (در اوزان نيمائى)

بندهايى از منظومۀ بلند نوغاندار (در اوزان نيمائى)

نوغُانْدارْ

نوغُانْدارْ

هوا سَرده
هيسَه‌مْ دامُانْ
شَرَمْ دار چَكَلْ نِشتَه‌مْ
رفيقْ دارَمْ ولى تنهامْ
اى سرما مِيانْ، مو دِ بى‌پَامْ
* نوغُانْدارَمْ هيسَه‌مْ دَامُانْ
ايرْ سَرْدَه، دَموْر دَه‌ىِ‌دِ
كَلاچَ نى‌نَزَنَه پَرْ
نياىِ فرياد هيجَّا جى-
فَقَط بُورانَ كَ دايَمْ
كَشَه وَزّه، زَنَه سيلى مى‌گوشُانَ
* خوداوندا!
زَمين سرده-هوا سرده
مى‌دَسْ سرده-مى‌پا سرده
مى‌ديلْ غوصّه جى، پُور درده
مى‌ديم وَشنايى جى، زرده!
مى‌دازْ كولَ-ه
مى‌دَسْ خَسَّه‌ىِ
&

(٣ تا ٨١۵)

۵۴۴ مَنّمْ دازَ-مى‌دَسْ داشْتَنْ
مَنّمْ خالَ-كِونَه دِبِينْ
كِشَه گيتَه مَنّمْ خَالَ
اينَنْ مى‌بَخْتَ، اقبالَ-ه؟
چَرَا سنگينَ بوى، مى‌دَسْ؟
چَرَا جيرْ جُارْ نَشوونْ مى‌دَسْ؟
خودا وَسَّ-ه
خودا وَسَّ-ه

برگردان به فارسى
نوغاندار

هوا سرد است
در جنگل هستم
روى درخت «شَرَم» آنجا كه شاخه‌ها مى‌رويند نشسته‌ام
رفيق دارم، امّا تنها هستم
ميان اين سرما، من ديگر از پاى افتادم!
* نوغاندار و پرورش‌دهندۀ كرم ابريشم هستم و در ميان جنگل هستم
اينجا سرد و غرق‌شده در سكوت و خاموشى است
كلاغ هم پر نمى‌زند!
آواى پرستو و چلچله بگوش نمى‌رسد
فقط بوران است كه پى‌درپى و مدام زوزه مى‌كشد، سيلى مى‌زَند گوشهايم را
* خدايا و خداوندا! زمين سرد و هوا سرد است
دستم و پايم سرد است
دلم از غصّه، پر از درد است
چهره‌ام از گرسنگى، زرد است
داس من ديگر تيزى و بُرندگى ندارد
دستم خسته است!
قادر نيستم داس را در دستم نگاهدارم
نمى‌توانم شاخه‌ها را از بُن ببرم
شاخه را نمى‌توانم در بغلم جاى دهم
اين هم بخت و اقبال من است؟
چرا دستم سنگين شده و بفرمانم نيست
چرا دستم تكان نمى‌خورد و بالا و پايين حركت نمى‌كند
خدا، بس است. . .
خدا، بس است. . .
 صص 543-544 جلد 2 كتاب گيلان  نوشته ابراهيم اصلاح عرباني

 گردآوري و تنظيم اسماعيل اشكور كيايي م 1348 سپارده  ساكن تهران بزرگ