وبلاگ اسماعيل اشكور كيايي◄سپارده - اشكور

عسل و فوايد آن ، زندگي زنبور عسل  ........

 
 
 
موارد ذيل در اين نوشتار بررسي  مي شود:
فهرست :
مقدمه
تاريخچه عسل
مراحل ساخت عسل
زندگي زنبور در كندو
عسل اكثير شفابخش
انواع عسل
اسرار شگفت انگيز زنبور عسل
محاسبات شگفت انگيز زنبور عسل
پنجاه نكته جالب در زنبور عسل
عسل و دارچين
فوايد عسل
عسل اشكورات
 
حديثي در مورد عسل
رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرمایند:
بهترین نوشیدنى ها عسل است که به قلب نشاط مى بخشد، سینه را گرم و به قوه حافظه کمک مى کند.
(بحار الانوار، ج 2، ص 295) 

 
مقدمــــــــه:

     یکى از مسائل مهمى که در سلامت جسم و روح بشر نقش اساسى دارد، تغذیه سالم است که متأسفانه در سده اخیر دستخوش تغییرات فیزیکى و شیمیایى بسیار پیچیده اى شده و امروزه نیز شاهد تبلیغات وسیع جهت معرفى انواع فرآورده هاى غذایى مصنوعى و مضر به راه هاى مختلف هستیم که به شدّت سلامت انسان را مورد تهدید قرار داده است و نتیجه آن وجود انواع بیمارى هاى شناخته و ناشناخته، انواع سرطان ها، بیمارى هاى روحى، عصبى و بیمارى هاى صعب العلاج به گونه اى که مراکز پزشکى، درمانى ما مملو از این گونه بیماران است.
    بنابراین وظیفه خود دانستم براى کمک به سلامتى جامعه مطالبى گرچه به طور فشرده، به رشته تحریر درآورم، انشاءالله هدیه اى باشد به همه عسل دوستان و همه کسانى که به سلامتى خود و خانواده خود مى اندیشند و به همه بیمارانى که سلامتى و شفاى بیمارى خود را در داروى شفا بخش قرآن (عسل) جست و جو مى کنند.

 
تاریخچه عسل

      بدون شک در ابتدا عسل باعث شده است که توجه انسان به سمت زنبورعسل جلب شود. قدیمی‌ترین اثر تاریخی که به برداشت عسل توسط انسان تعبیر شده است مربوط به هفت هزار سال قبل از میلاد است که در اسپانیا مشاهده گردیده است.

       این اثر شامل قیافه حک‌شده یک انسان بر سنگ است که نرد بانی را برای رسیدن به محلی کلنی به‌کاربرده و ظرفی برای قرارداد نشان‌های پر از عسل به کمر دارد. درحالی‌که زنبورداران عسل کارگر در اطراف سر او به پرواز درآمده‌اند. یک اثر نقاشی که از روزگاری بعد از مورد بالا حکایت دارد، از آفریقا به‌دست‌آمده و نشان می‌دهد که فردی‌‌ همان عمل را انجام می‌دهد، با این تفاوت که او برای دور کردن زنبورداران از دود استفاده می‌کند.   

      باستان‌شناس‌ها حکایت می‌کنند که قبایل بدوی با جمع‌آوری عسل آشنا بوده‌اند. عده‌ای در برداشت عسل از وسایل دود کننده استفاده می‌کرده‌اند وعده‌ای برای داشتن عسل از لانه‌هایی که در صخره‌های تیز و مرتفع سنگی و در دره‌های عمیق قرارگرفته‌اند جان خود را به خطر انداخته‌اند. در بعضی از قبایل افرادی به‌طور منظم تنه توخالی درختان را بررسی و برای برداشت عسل علامت‌گذاری می‌کردند. به نظر می‌رسد که این نشانه‌گذاری بیانگر این مطلب بوده است که این درختان مالکیت عام نداشته و همه نمی‌توانستند از آن استفاده کنند.   

       عسل در زندگی روحانی، اجتماعی و اقتصادی مصریان باستان نقش مهمی بازی می‌کرده است. از حکاکی‌های بجا مانده در پرستشگاه‌ها و دخمه‌های مردگان چنین برمی‌آید که عسل در آن روزگار اهمیت ملی زیاد داشته است، در پاپیروس‌ها به اهمیت دارویی عسل اشاره‌شده است و در بیشتر دارو‌ها مقداری شیر و عسل به کار می‌رفته است، مصریان قدیم از نوعی گوشاب که از جو، عسل و گندم تهیه می‌شده است به مقدار زیاد استفاده می‌کردند، زیرا الکل در دسترس آن‌ها نبود.

     کتاب مذهبی یهودیان از سرزمین موعود چنین یاد می‌کند که در آن نهرهایی از عسل و شیر جاری است. در کتاب انجیل مسیحیان از عسل به‌عنوان مظهر فراوانی و نعمت یادشده و در طومار بحرالمیت نیز از عسل نام‌برده شده ولی از زنبورداری اثری نیست.   

        در یونان باستان نیز عسل یکی از هدایای گران‌بهای طبیعت انگاشته می‌شد. یونانیان تصور می‌کردند که خدایان چون خوراک بهشتی می‌خورند فناناپذیر و ابدی گشته‌اند. آن‌ها تصور می‌کردند عسل یکی از اجزای مهم این خوراک بهشتی است.
     بنیان و طبیعت عسل بی‌شک در شمار فرآورده‌های کشاورزی مانند ذرت، سیب زمینی و غیر و شناخته شده است و بیشتر اوقات بهره برداری از زنبور عسل برای تولید عسل همزمان با گردش کار کشاورزی انجام می‌گیرد. 

      عسل یک هدیه رایگان طبیعت به انسانهاست که می‌توانند از آن بهر ه‌مند شوند. همچنین نشانه بار خیزی خاک و زمین است. یک منطقه بدون عسل بزودی برای کشاورزی بی‌بهره و نازا خواهد شد و بالعکس در سرزمینی که زنبورداران عسل را یابند همواره خیر و برکت و افزایش باروری و بار خیزی درختان، گل‌ها، میوه‌ها و کشتزار‌ها به همراه آورده و آن سرزمین میهماندار میهمانان زیادی خواهد شد؛ موفق الدین ابولعباس الکواشی موصلی مفسر قرآن می‌فرماید:

       عسل فرستاده (مائده) آسمانی است که در بعضی نقاط زمین گسترده شده و پایدار گشته است.
       زنبورداران عسل آنرا می‌نوشند و به کندو می‌آورند و آن را در داخل سلولهای مومی شکل که از قبل آماده کرده‌اند ذخیره می‌نمایند. بنابراین چنین نیست که برخی می‌پندارند که عسل در شکم زنبور عسل درست شده و این چیزی است که قرآن کریم در سوره نحل (زنبور عسل) آیه‌های ۶۸ و ۶۹ صریحا روی آن تاکید کرده است.
      تعریف عسل عسل

یک واژه عربی است که به فارسی آن را انگبین می‌گویند و آن عبارت است از ماده شیرینی که توسط زنبوران عسل از شهد گلهای گیاهان جمع آوری شده و پس از تغییرات لازم در سلولهاس مومی شانهای کندو ذخیره می‌گردد.
      تعریف جامع‌تر عسل که در سال ۱۹۰۶ در آمریکا ارائه شده عبارتست از: ترشح مواد قندی درختان، و شهد گل گیاهان که توسط زنبورداران عسل جمع آوری، تغییر یافته و درون سلولهای قاب ذخیره می‌شود.

 
مراحل ساختن عسل

         در قرآن مجید سوره مبارک نحل که درشان زنبور عسل نازل شده و آن موهبتی است که پروردگار توانا آنرا در گلهای گیاهان به ودیعه نهاده است. برای اینکه دانشمندان پی به دستگاه آفرینش برند به زنبور عسل داده شده است که آنرا از شیره گل‌ها و برگ‌ها گرفته و عسل که حاوی نیکنوش‌های گوناگون به رنگ‌های مختلف است بسازد.
        اسرار ساختمان و نحوه عمل آن با وجود پیشرفت‌های علمی هنوز بر زیست‌شناسان و دانشمندان دیگر پنهان مانده و فقط می‌دانند که: زنبور عسل پس از مکیدن شیره گل‌ها و گیاهان به وسیله خرطوم خویش آنرا به کیسه عسلی که در شکم است برده و پس از چند عمل شیمیایی شناخته و نا‌شناخته آنرا به مایعی خوشبو و خوش طعم، شیرین، مقوی، نشاط آور و نیکو حضال تبدیل کرده و در سلولهای مومی شکل که از قبل ساخته است ذخیره می‌نماید.      

        برای تهیه یک کیلوگرم از این شهد گوارا زنبور ناگزیر است ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار بار شهد حمل کند وبرای فراهم نمودن آن ده میلیون گل را بازدید کرده و از آن‌ها شهد (انگبین) تهیه نماید و مسافتی معادل هفت بار دور زمین پرواز کند. شهدی که بدین طریق فراهم می‌شود ۴۰ تا ۸۰ درصد آب است و زنبورداران عسل باید میزان آب آنرا به ۱۸ الی ۲۰ درصد برسانند تا عسل آماده شده بدست آید.
       برای تغلیظ نمودن آن زنبورداران عسل مجبور هستند شهدی را که روز به کندو حمل کرده و درون سلول‌هایشان ذخیره نموده‌اند شب هنگام مجددا از داخلشان‌ها مکیده و وارد کیسه عسلی خود می‌نمایند در آنجا کمی از آب آنرا جذب و موادی از قبیل هورمون‌ها و آنزیم‌ها به آن اضافه می‌نمایند و بعد داخل حجره‌ها می‌ریزند.
        این عمل توسط سایر زنبور‌ها تکرار می‌شود و مقداری از آب آنهم در مجاورت هوای کندو که از بال زدن زنبور‌ها ایجاد می‌شود تبخیر شده و در پایان مواد دیگری از قبیل اسید‌های آلی و مواد ضد عفونی کننده به آن اضافه می‌نمایند.

      عمل تغلیظ آنقدر ادامه می‌یابد تا عسل به غلظت طبیعی خود برسد، آنگاه آنرا در داخل سلول‌ها ذخیره می‌کنند و درب آنرا با موم می‌پوشانند بدین ترتیب عسل انبار شده می‌تواند برای مدت طولانی نگهداری شود.
 

زندگی زنبور عسل در كندو

     هر شان در دو سطح خود از حجره هاي متعدد و شش گوش بطور منظم تشکيل شده است که در داخل آنها عسل و گرده ذخيره مي شود و نيز در بعضي از حجره ها تخم گذاري مي گردد و لاروها و شفيره ها در داخل آنها پرورش داده ميشوند. کندوي زنبور عسل يک اجتماع تک ماده اي است و در هر کندو از هر ده هزار تا صد هزار زنبوري که در آن زندگي ميکنند فقط يک زنبور بارور بنام ملکه و درحدود هفتصد زنبور نر و بقيه ماده هاي عقيم بنام کارگر ميباشند.      در کلني زنبور عسل روابط ملکه ؛ نر و کارگر از نظر پديده هاي تبادل غذايي ؛ تقسيم کار و غيره فو ق العاده جالب توجه است. کارگرها هرگز تخم نميگذارند و تمام کارهاي کندو را انجام مي دهند.
      جمع آوري گرده و نوش از روي گلها ؛ تهيه عسل و موم ؛تهيه شان ؛ مواظبت از لاروها ؛ غذا دادن به ملکه و نرها و لاروها ؛ دفاع از کندو و تهويه و تميز کردن آن ؛ همه اين کارها به عهده کارگر است. کارگرها در بهار فعاليت خود را با پرواز روي گلها و جمع آوري گرده و نوش و ذخيره آن در کندو شروع مي کنند و اين کار در تمام بهار و تابستان ادامه ميابد.
        در کلني زنبور عسل ؛ کارگر يک فرد اجتماعي منظم و تربيت شده اي است که در مدت ۵ هفته از زندگي فعال خود به ترتيب وظايف معين و مشخصي را در اداره کندو بعهده مي گيرد مثلا کارگرهاي جوان در سه روز اول زندگي خود فقط به تميز کردن حجره هاي خالي شان مي پردازند فضولات ؛ پوست لاروي و باقيمانده مواد غذايي را خارج ميکنندو اين حجره هارا براي پذيرفتن تخم هاي جديد آماده ميسازند.
      از روز چهارم اين کارگرها شغل پرستاري را بعهده ميگيرند ولي در اين کار ابتدا فقط به دادن عسل و گرده به لاروهاي کامل اکتفا مي کنند زيرا غدد گلويي آنها فقط از روز ششم شروع به ترشح ژله رويال(royal gele) مي کنند و در اين موقع کارگرها آماده غذا دادن به لاروهاي جوان ميشوند.
       روز دهم کارگرها براي اولين بار از کندو خارج ميشوند و به يک پرواز کوتاه جهت يابي مي پردازند و بعد دو باره و براي ده روز ديگر به داخل کندو برمي گردند و مجددا به کارهاي کندو مي پردازند ولي اين بار به علت از کار افتادن غدد گلويي پرستاري لاروها را کنار مي گذارندو کار انبار کردن عسل و گرده را در حجره هاي خالي به عهده مي گيرند ولي بعد از چند روز با رشد غدد شکمي ترشح کننده موم به ساختمان حجره هاي جديد و توسعه کندو مي پردازند و نيز در ضمن اين کار بعضي از افراد در جلوي سوراخ خروجي کندو وظيفه محافظت کندو را به عهده مي گيرند و اين آخرين مرحله از فعاليت آنها در داخل کندو است زيرا به زودي کار جمع آوري نوش و گرده را شروع ميکنند و به اين منظور به پروازهاي بزرگ از گلي به گل ديگر مي پردازند ۰
     کار جمع آوري و آوردن غذا و آب بوسيله کارگرها و ذخيره کردن آن در کندو از سه تا چهار هفته طول مي کشد ۰ زنبورهاي کارگر در مرحله پرواز براي جستجوي غذا داراي قدرت تبادل نظر و خبر دهي در مورد کشف منبع غذا و مشخصات آن و هدايت ساير همکاران براي جمع آوري هر بيشتر شيره و گرده مي باشند و اين کار به وسيله رقصهاي مخصوص به نام رقص دوراني و رقص شکم جنباني انجام مي گيرد ۰
     وظيفه زنبورهاي نر فقط جفت گيري با ملکه جوان است واينکار ضمن يک پرواز دسته جمعي بنام پرواز آميزشي يا پرواز عروسي صورت مي گيرد ۰ بدين ترتيب که ابتدا ملکه يک پروازجهت يابي براي شناسايي موقعيت کندو در محل انجام مي دهد ودر پرواز بعدي با تعدادي نر از کندو خارج مي شودو در هوا اوج ميگيرد و طي آن با نري که از سايرين قوي تر است و ضمن پرواز به آن ميرسد جفت گيري ميکند( جفتگيري مکرر در ملکه زنبورها ممکن بوده ليکن خيلي نادر است ) ۰
      پرواز عروسي در ساعات گرم و آفتابي روز معمولا بين ساعتهاي ۲۱ تا ۶۱ صورت ميگيرد و ملکه در تمام عمر خود فقط يکبار و آن هم در روزهاي بيست و پنجم تا سي ام زندگي در جريان پرواز عروسي جفتگيري ميکند و در حاليکه دستگاه تناسلي نر به انتهاي شکم آن قلاب شده است از نر خود جدا و به کندو باز مي گردد ۰ نر بلافاصله بعد از جفتگيري مي ميرد و ملکه بيوه بتدريج و طي چند سال تخم ريزي ميکند و تکثير کندو را به عهده مي گيرد ۰ از اين جهت در اين حشره دستگاه تناسلي داراي عضو مخصوص براي ذخيره و نگهداري اسپرماتوزوئيد مي باشدو تلقيح تخمها بوسيله اسپرم ها به ميل ملکه صورت مي گيرد ۰
      ملکه در تمام بهار و تابستان و به طور مداوم شب و روز مشغول تخم ريزي است و روزانه حدود 300 تا 3000 تخم مي گذارد و اين بستگي به حرارت ؛ غذا ؛ وسعت کندو و سن ملکه دارد ۰ هر ملکه حدود ۵ سال عمر ميکند و در ۳ تا ۴ سالگي ذخاير اسپرم و تعداد تخم آن کم مي شود ۰ در اين حشره از تخم هاي تلقيح شده افراد ديپلوئيد ( ۲۳ کروموزومي ) که عموما ماده مي باشند بوجود مي آيند ۰ اين افراد منشا ملکه و کارگر هستند و تنظيم پيدايش آنها در کندو بعهده کارگرها و مربوط به طرز غذا دادن آنها به لاروها است ۰
     بدين ترتيب که در صورت تغذيه لاروها بطور مداوم و به مدت ۵ روز از ژله رويال دستگاه تناسلي آنها رشد کرده و در مرحله کمال تبديل به ملکه يا ماده هاي بارور مي شوند ولي در صورتيکه لاروها فقط سه روز با ژله رويال و بقيه مدت بوسيله عسل تغذيه شوند ماده هاي عقيم يا کارگر خواهند شد ۰ تخم هاي تلقيح نشده هاپلوئيد (61 کروموزومي ) و عموما تبديل به نر مي شوند ۰
      از اين جهت در جريان تخم ريزي تنظيم تعداد تخم هاي تلقيح نشده به عهده ملکه است ولي در ملکه هاي پير معمولا ذخيره اسپرماتوزوئيد کم يا بکلي تمام ميشود و در اين صورت بيشتر افراد و يا تمام آنها که در سالهاي آخر عمر ملکه بوجود مي آيند نر مي باشند که از نظر توليد عسل ارزشي ندارند و در اين صورت بايد مبادرت به تعويض ملکه نمود ۰ بطور کلي در پرورش زنبور از نظرجلوگيري از چنين پيشامدي بايد هر دو سال يکبار ملکه کندو را عوض کرد و ملکه جواني در کندو قرار داد ۰
      همچنين براي افزايش قدرت باروري ملکه بايد آنرا از سرما محفوظ داشت و کندوي وسيع يا ذخيره غذايي کافي در اختيارش گذاشت ۰ وجود ملکه هاي جوان در کندو براي ملکه مادر خوش آيند نيست و از اين جهت ملکه هميشه در جستجوي اين افراد و از بين بردن آنها مي باشد ولي در مواقع ضروري از نظر تکثير کندو ، کارگرها از اين تصادم جلوگيري مي کنند و ملکه هاي جوان را در حمايت خود قرار مي دهند و در اين صورت ملکه مادر جاي خود را به ملکه هاي جوان مي دهد و باتفاق تعدادي از کارگرها و نرها کندو را ترک مي کنند ۰
      بنا براين ملکه در اجتماع زنبور عسل بر خلاف اکثر زنبورهاي وحشي ماده موسس نيست و کندو يک اجتماع دائمي است که در فواصل معين تکثير پيدا ميکند و دسته اي از افراد آن تحت غريزه خاصي و بدنبال ملکه از کندو خارج مي شوند و در حاليکه به آن مي چسبند و از هم متفرق نمي شوند ، در تهيه لانه ديگري بر مي آيند ۰ چنين دسته زنبور را بچه کندو يا بره کندو مي نامند ۰ طي زمستان زنبورها عموما در مرکز کندو جمع مي شوند و به استراحت مي پردازند و در اين مدت از عسلي که در طول بهار و تابستان ذخيره شده است تغذيه مي کنند. در مناطق سردسير و زمستان کندوها را بايد از سرما و يخبندان محفوظ داشت ودر صورت کمي ذخيره داخل آن ، مقداري شيره قند براي تغذيه زنبورها قرار داد .
 
* عسل یا اکسیر حیات بخش
عسل یکى از نعمت هاى بزرگ الهى است که سرشار از ارزشمندترین مواد حیاتى اعم از مواد آلى، معدنى، قندهاى طبیعى، انواع ویتامین و... است که زنبور عسل از شهد شیرین بهترین گل ها مکیده و پس از افزودن انواع آنزیم ها و انجام چند عمل شیمیایى بر روى آن، تبدیل به مایعى بسیار خوشبو، خوش طعم، لذیذ، نشاط آور، مقوى و شفابخش به نام عسل شده و سخاوتمندانه به ما تقدیم نموده است.
براى اهمّیّت عسل همین بس که از دو کلمه «شفاء» در قرآن کریم، یکى مربوط به عسل است: (فیه شفاءٌ للناس) (نحل/ 69) شفاى مردم در آن است;
در وصف عسل هر آنچه گویم کم است***از معجزه اش هر چه بگویم کم است
این بس، که خدا بگفته اندر قرآن***آن فیه شفاء بود زِ بهر انسان
و پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و ائمه معصومین(علیهم السلام)نیز سفارشات متعددى نسبت به این ماده ارزشمند کرده اند که انشاءالله در شماره هاى بعدى به نمونه هایى از آنها اشاره خواهیم کرد.
در طب قدیم نیز اهمّیّت و جایگاه عسل به مراتب بیشتر از حال بوده و دانشمندانى همچون بقراط حکیم، جالینوس، فیثاغورس، ارسطو، ابوعلى سینا و... اکثر نسخه هاى خود را بر اساس عسل و موم تجویز مى کردند.
اما متاسفانه در کشور ما که عسل و تولید آن منحصر به فرد و در نوع خود بى نظیر مى باشد نه تنها از جنبه دارویى به آن توجه نشده بلکه از نظر مصرف غذایى هم مورد کم لطفى قرار گرفته است و این نعمت خدادادى هنوز ارزش واقعى خود را در بین سایر مواد غذایى بدست نیاورده بطورى که بعضاً مصرف مربّا و قندهاى مصنوعى را بر این غذاى بهشتى و اکسیر حیات بخش که از هر نظر برترى ممتاز و چشمگیرى نسبت به همه مواد غذایى و خوراکى ها داشته و دارد ترجیح مى دهند که علّت اصلى آن عدم شناخت از مزایا و ارزشهاى واقعى عسل مى باشد.
 
* ترکیبات عسل:

عسل شامل قندهایى چون گلوکز (عامل تولید انرژى سریع) و فروکتوز (عامل تولید انرژى طولانى) و مواد معدنى از قبیل منیزیم، پتاسیم، کلسیم، کلرید سدیم، گوگرد، آهن، فسفات، مس، روى، ید و انواع ویتامین هایى همچون 1B، 2B، 3B، 5B، 6 Bو  Cمى باشد و در یک کلام: «آنچه خوبان همه دارند عسل یکجا همه را دارد».
* عسل تصفیه نشده از نظر ویتامین غنى است و تصفیه باعث کاهش ویتامین ها و حذف گرده گل و خورده موم ها از عسل مى شود.
 
***
 
انــــــــــــــــــواع عســــــــــــــــل

* عسل طبیعى:

عبارت از ماده شیرینى است که: زنبور عسل «تنها» از شهد گل ها و گیاهان جمع آورى کرده و پس از تغییرات لازم، در سلول هاى مومى شان هاى کندو ذخیره کرده باشد و معمولا ساکارز (قند معمولى) آن زیر 5% مى باشد. و خواصى که براى عسل ذکر شد و بیان خواهد شد تنها مربوط به اینگونه عسل مى باشد مشروط بر اینکه حرارت غیر مجاز هم ندیده باشد.

* عسل تغذیه اى:

عبارت از ماده شیرینى است که زنبور عسل علاوه بر استفاده از شهد گل ها و گیاهان، از شربت شکر و... که در اختیار آنها مى گذارند استفاده کرده باشد که قطعاً از لحاظ کیفیت، خواص عسل طبیعى را ندارد و در آزمایشگاه به راحتى قابل اندازه گیرى است و معمولا ساکارز (قند معمولى) آن بالاى 5% مى باشد. و متاسفانه اینگونه عسل ها در فروشگاه هاى مواد غذایى بسیار دیده مى شود.

* عسل تقلّبى:

مایعى است شیرین شبیه عسل که از ترکیب گلوکز تجارى، شکر، اسید سیتریک، اسانس و... که پس از پخته شدن به دست مى آید و زنبور عسل هیچ دخالتى در تهیه آن ندارد و در آزمایشگاه به راحتى قابل تشخیص است و اینگونه عسل ها فاقد هر گونه خواص عسل طبیعى است بلکه مضر نیز مى باشد. البته اگر چه اینگونه عسل ها نادر است. ولى بهتر است در تهیه عسل دقّت لازم به عمل آیـد.

* عسل و حرارت:

آنزیم ها مواد پیچیده اى از پروتئین ها هستند که توسط زنبور عسل به شهد اضافه مى شود و نقش حیاتى در ایجاد خواص دارویى و غذایى و نیز طعم و عطر عسل دارد که مهم ترین آنها آنزیم دیاستاز است. این ماده حیاتى نسبت به حرارت بسیار حساس است به طورى که اگر عسل از 45 درجه سانتى گراد بیشتر حرارت ببیند کیفیت آن از لحاظ خواص، طعم، عطر و... کاهش مى یابد تا جایى که اگر حرارت به 80 درجه سانتى گراد برسد نه تنها هیچ خواصى باقى نمى ماند بلکه ماده اى به نام هیدروکسى متیل فورفورال (HMF) تولید مى شود که براى سلامتى بسیار خطرناک است و در آزمایشگاه نیز به راحتى قابل اندازه گیرى است، و هم چنین باعث از بین رفتن آنزیم دیگرى به نام اینهیبین (که خاصیت باکترى کُشى دارد) مى شود. این گونه عسل ها بعد از حرارت زیاد از رنگ طبیعى شان تیره تر مى شوند و طعم سوختگى و طعمى شبیه شکلات مى دهند و در هیچ شرایطى رُس (شکرک) نمى کند، که متأسفانه در بازارهاى ما فراوان دیده مى شود.

* عسل تک گل:

به عسلى مى گویند که زنبور عسل، شهد را از روى «یک نوع» گل خاصى جمع آورى کرده باشد، مثل عسل گون، اقاقیا، آویش، کُنار، مریم گلى، مرکبات و... که بیشتر کاربرد دارویى دارد و معمولا قیمت بالاترى دارد.
نکته:
عسل 100% تک گل، نادر است و در اکثر عسل هاى تک گل مقدار کمى از شهد گل هاى متفرقه هر منطقه وجود دارد.

* عسل چهل گیاه:

به عسلى مى گویند که زنبور عسل، شهد را از روى گل هاى گوناگونى جمع آورى کرده باشد، یا چند عسل تک گل را طبق یک فرمول خاصى (که از لحاظ رنگ، عطر، طعم و خاصیّت، مطابق اکثر ذائقه ها باشد)، مخلوط کرده باشند که اغلب کاربرد تغذیه اى دارد.
* عسل بهاره: به عسلى مى گویند که در فصل بهار به دست آمده باشد، مثل عسل مرکبات، اقاقیا، درختان میوه، مانند زردآلو، گلابى، بادام، آلو و...

* عسل پاییزه:

عسل پاییزه به عسلى مى گویند که از اوایل تابستان تا اواسط پاییز تهیه شده باشد که اغلب از شهد گیاهان صحرایى است.

* چند نکته مهم:
1ـ طبع عسل: عسل داراى طبعى معتدل است، بر خلاف تصور اکثر مردم که آن را داراى طبع گرم مى دانند، بنابراین عسل براى همه افراد با هر طبعى و در هر فصلى مناسب است.
2 ـ رنگ عسل: رنگ عسل بستگى به نوع شهدى است که زنبور عسل از آن تغذیه کرده است و از زرد بسیار روشن تا قرمز تیره متغیر است. و هم چنین منطقه جغرافیایى و شرایط آب و هوایى نیز در تعیین رنگ عسل بى تاثیر نیست. بنابراین رنگ عسل نمى تواند عامل تعیین کننده براى تشخیص کیفیت عسل باشد.
3- عطر و طعم: عطر و طعم عسل نیز مانند رنگ آن متناسب با گیاهى است که زنبور از آن استفاده کرده است.
4ـ غلظت عسل: عسل هایى که در مناطق مرطوب مثل شمال ایران به دست مى آید اغلب داراى غلظت کم مى باشد مثل عسل مرکبات. و عسل هایى که از مناطق کوهستانى به دست مى آید غالباً داراى غلظت بالاست. بنابراین غلظت نیز نمى تواند عامل تعیین کننده براى تشخیص کیفیّت عسل باشد.
5ـ عسل شان (عسل موم دار) : چون از نظر گرده گل و بره موم و موم غنى است و حرارت هم ندیده بنابراین از نظر خواص و طعم و عطر در حدّ اعلى است که ان شاءالله در آینده خواص دارویى آن بیان خواهد شد.
6ـ عسلى که به عنوان دارو استفاده مى شود علاوه بر اینکه باید 100% طبیعى باشد بایستى کم ترین حرارت را دیده و به صورت محلول استفاده شود.
7ـ چنانچه عسل نباید در هیچ یک از مراحل (استخراج، تصفیه، بسته بندى) بیش از 45 درجه حرارت ببیند، مصرف کنندگان محترم باید دقت داشته باشند که اگر قصد دارند عسل را همراه شیر، چاى، آب جوش و... مصرف کنند حتماً پس از ولرم شدن آن، عسل را به آن افزوده تا خواص عسل محفوظ بماند.
8ـ مصرف عسل منحصر به فصل خاص و یا صرف آن فقط در صبحانه همراه نان و کره و... نیست بلکه بهترین روش مصرف آن به صورت محلول در آب به همراه افزودن عرقیات مثل گلاب، بیدمشک و... آب مرکبات مثل آب لیموى تازه و... مى باشد و هنگام مصرف هم بهتر است جرعه جرعه میل شود.
9ـ چون عسل داراى خاصیت اسیدى است بنابراین از نگهدارى آن در ظروف فلزى خوددارى شود.
10- هرگز از قاشق خیس جهت برداشتن عسل استفاده نشود.
آیا مى دانید؟
        براى تهیه هر کیلوگرم عسل، زنبور عسل باید 120 تا 150 هزار بار شهد حمل کند و از ده میلیون گل شهد برداشت و مسافتى معادل هفت بار دور کره زمین بپیماید. این را هم بدانید که حداکثر عمر یک زنبور عسل حدود 45 روز مى باشد و در طول عمر خود هیچ گاه نمى خوابد!
       هر زنبور عسل در طول زندگى اش در صورتى که شرائط مساعد باشد و از هر بلایى هم جان سالم بدر ببرد تنها یک قاشق مرباخورى عسل به ما تقدیم مى کند.
        زنبور عسل با تمام کوچکى اش داراى دو معده است، معده اول او کیسه عسلى نام دارد که شهد گل ها را به آن جا وارد و طى عملیاتى آن را تبدیل به عسل کرده، سپس توسط خرطوم خود، آن را به سلول هاى مومى شکل که از پیش آماده کرده مى ریزد و درب آن را با موم مخصوصى پلمپ مى کند; و در معده دوم او، عملیات گوارشى انجام مى گیرد.
      تنها ماده غذایى که هرگز فاسد نمى شود عسل است و قوى ترین و خطرناک ترین میکروب ها بیش از 48 ساعت توان مقاومت در آن را ندارند. به همین دلیل عسل بهترین آنتى بیوتیک خوراکى طبیعى است که هیچ ضررى ندارد.
 
* یک نکته بسیار مهم:
* آیا عسل طبیعى رس مى کند (شکرک مى زند)؟
      عسل یک ماده قندى فوق اشباع است و یکى از آنزیم هاى مهم عسل، آنزیمى است به نام دیاستاز که در صورت مهیا بودن شرایط (قرار گرفتن عسل در محیطى با درجه حرارت بین(ْ7 ـ ْ14) ذرات خیلى ریز محلول در عسل را به خود جذب کرده و پس از تشکیلهسته شروع به رس کردن (متبلور، کریستالیزه شدن) آن مى شود و این تنها یک حالت فیزیکى است مثل یخ زدن آب; بنابراین هیچ تأثیر سوئى در خواص و کیفیت عسل ندارد و براى برطرف کردن آن مى توان ظرف محتوى عسل را درون ظرف آب گرم قرار داده و به آرامى حرارت دهید تا به حالت طبیعى درآید.
      جالب این که در برخى از کشورهاى اروپایى و آمریکایى عسل به صورت رس شده در بسته بندى هاى مختلف مانند کره و پنیر به بازار عرضه مى شود; بر خلاف تصور غلط رایج در ایران، که عسل شکرک زده را تقلبى مى دانند.
      پس شکرک زدن تنها در عسلهاى طبیعى و سالم رخ مى دهد و بلورهاى آن نرم و یکنواخت بوده و به دندان نمى چسبد و موقع خوردن در گلو احساس زبرى نمى کنیم (مثل روغنهاى نرم) ولى عسلهاى غیر طبیعى (تغذیه اى) شکرک نمى زنند یا خیلى دیر شکرک مى زنند و غالباً بلورهاى آن زبر و خشن است و زیر دندان کاملاً حس مى شود و در گلو نیز احساس زبرى مى کنیم.
      متاسفانه شکرک زدن عسل آنقدر مشکل ایجاد کرده که بعضى از تولید کنندگان عسل بجاى اطلاع رسانى صحیح، عسل را پس از استخراج بمدت 30 دقیقه در دماى 60 درجه حرارت نگه مى دارند تا دیگر شکرک نزند، با این عمل اگر چه دیگر شکرک نمى زند ولى به طور کلى تمام آنزیم ها و خواص عسل از بین مى رود و تنها یک ماده شیرینى بنام عسل ولى بدون خاصیت تحویل ما مى دهند.
      پس رس کردن عسل دلیل بر طبیعى و سالم بودن آن است و هیچ عسل طبیعى و سالمى در دنیا پیدا نمى کنید مگر این که دیر یا زود رس خواهد کرد البته زمان آن بستگى به نوع گل و گیاه و مقدار رطوبت موجود در عسل و درجه حرارت محیطى که عسل در آن نگهدارى مى شود دارد، بنابراین مصرف کنندگان گرامى هیچ نگرانى از این بابت نداشته باشند و مى توانند بنابر سلیقه خود آن را به صورت مایع و یا رس کرده مصرف نمایند.
       البته عسل نیز مانند هر ماده غذایى دیگر شرایط نگهدارى خود را مى طلبد بنابراین توصیه مى شود عسل را در جاى گرم و خشک (همان دماى اتاق و آشپزخانه) نگهدارى شود و نیاز به یخچال نمى باشد.
* * *
 خواص رهر زنبور عسل طبق مدارك علمي ؛ اسرار شگفت انگيز درباره زنبور عسل

     زهر زنبور از قدیم الایام در طب سنتی برای مداوای انواع مختلف رماتیسم مورد استفاده قرار گرفته است. هرچند زهر انواع مختلف زنبور عسل اندکی فرق می کند، گزارشاتی از مداوای موفقیت آمیز رماتیسم با زهر وجود دارند.فواید مورد استفاده آن برای انسان و حیوانات به زمان های خیلی قدیم مربوط است. معالجات زهر زنبور اغلب همراه با تغییراتی در روش زندگی، تغذیه یا تغییرات دیگری هستند که ممکن است برای بعضی مفید باشد. 

     آزمایشات درمانی اغلب در کشورهایی که دارای روشهای کم تجربه هستند انجام می شود تا آزمایشات اصولی دشوار، ولی استاندارد معالجه در کشورهای غربی کمتر تجربه شده است. بسیاری از معالجات موفقیت آمیز بعد از آنکه روشهای درمانی یا جراحی متداول به ثمر نرسیده بودند، صورت گرفتند.

    امراض و مسائلی که بوسیله بیماران یا پزشکان گزارش گردیده اند و با درمان زهر زنبور  بهبود یا شفا یافته اند در جدول زیر ذکر می گردند. این جدول تأیید یا پیشنهادی برای معالجات نمی باشد. گزیدگی هرگز نباید آزمایش گردد، مگر اینکه حساسیت نیش وجود داشته باشد.
 
دانشمندان با دستيابي به مدارک و شواهدي درباره رفتار اجتماعي تکامل يافته در زنبور عسل و حس بويايي قوي اين حشره و زيستگاه هاي اوليه اين گروه از حشرات در آفريقا به اسراري شگفت انگيز و جالب توجه در خصوص رمز و توالي ژنتيکي اين موجود پي برده اند.

 
اسرار شگفت آمیز در باره زنبور عسل

     زنبور عسل با نام علمي Apis mellifero پس از کرم ميوه و پشه ، سومين حشره اي است که نقشه ژنوم (همه کروموزوم هاي گوناگون در هسته سلولهاي يک گونه) آن ترسيم شده است. زنبور عسل از روند رشد کمتري نسبت به ديگر حشرات برخوردار است ، در حالي که در اين حشره ژنهاي بيشتري که در حس بويايي نقش دارد ، شناخته شده است.
      طرح مطالعه ژنوم زنبور عسل زمينه هاي متعددي از تحقيقات روي اين حشرات به منظور بهبود وضعيت کشاورزي ، توسعه تحقيقات زيست شناسي و حفظ سلامت انسان ها را پيش روي محققان قرار داده است. همچنين با توجه به ساختار اجتماعي تکامل يافته در ميان دهها هزار زنبور کارگري که تحت فرماندهي يک زنبور ملکه قرار گرفته اند ، مطالعه نقشه ژنوم زنبور عسل مي تواند زمينه مناسبي براي توسعه مطالعات و تحقيقات درباره عوامل ژنتيکي مرتبط با رفتارهاي اجتماعي به حساب بيايد. طول عمر زنبور ملکه يک برابر زنبورهاي کارگر است و ملکه روزانه حدود 2000 تخم مي گذارد.
     برخلاف مغز بسيار کوچک اين حشره ، توانايي شناخت ، يادگيري و آموزش تداعي کردن ، رنگ ، شکل و بوي گلها با غذا از خصوصيات آشکار زنبور عسل است که توانايي تلاش و جستجو در مزارع و گلزارها را افزايش مي دهد. دانشمنداني که لکه هاي ژنتيکي يافت شده در ژنوم زنبور عسل را مطالعه کرده اند، دريافته اند که منشائ زنبور عسل در قاره آفريقا بوده است و اين حشره در جريان مهاجرت هاي ديرين و کهن به قاره اروپا راه يافته است.
     تعداد ژنهاي مرتبط با حس شامه يا بويايي در زنبور عسل بيش از تعداد ژنهايي است که در چشايي نقش دارند. همچنين در اين حشره تعداد ژنهايي که در مصونيت و ايمني آن نقش دارند، در مقايسه با کرم ميوه و پشه کمتر است. زنبور عسل براي شناسايي جنس ، نوع و سن ديگر زنبورها از فرومون ها استفاده مي کند.
      فرومون ها موادي هستند که به وسيله غدد بدن ترشح مي شوند. پي بردن به توالي DNA در ژنوم گام مهمي در پاسخ به پرسشهاي مطرح در خصوص تکامل اجتماعي به حساب مي آيد و به چراهايي درباره عوامل ژنتيکي موثر در شکل گيري رفتارهاي گروهي در زندگي حشرات پاسخ مي گويد
 
    طی 70 سال گذشته متجاوز از 1700 نشریه علمی درمورد ترکیب و اثرات مختلف زهر زنبور در حیوانات و انسان منتشر گردیده اند. قسمت عمده آنها از اروپای شرقی و اسیا می باشند. اکثر آنها روی نمایش مستقیم محل، اثرات فیزیولوژیکی ترکیبات خاص مانند تخریب غشاء، سمیت یا تحریک و جلوگیری از عکس العمل های آنزیمی تمرکز دارند. این موضوع به میزان زیادی درک ما را از فرآیندهای پس از نیش زدن و ترکیبات زهر و واکنش های مربوط به آلرژی را افزایش داده است.
     یک بررسی با زهر زنبور روی سگ ها نشان داد که میلیتین و آپامین، کورتیزول پلاسما را افزایش می دهد. این موضوع پیشنهاد می کند که بسیاری از اثرات درمانی زهر زنبور ممکنست به علت تحریک آنزیم و دستگاه ایمنی بدن بطریقی شبیه به کورتیزون مؤثر واقع شود. کورتیزون در مداوای بسیاری از درد ها بکار رفته است، اما به دلیل داشتن اثرات جانبی قوی و نامطلوب شناخته شده است.
     اثرات ضد تورمی زهر زنبور عسل بیشتر از همه مورد مطالعه قرار گردیده و مکانیسم های مختلف به طور مکرر در بروشورهای علمی شرح داده شده است. ترکیبات زهر برای بیماران صرعی مفید نشان داده شده است. ارزش حفاظتی زهر زنبور و ملیتین در برابر اثرات کشنده یا مضر اشعه ایکس بررسی گردیده است. هرچند بسیاری از نتایج امیدوار کننده هستند، هیچگونه بررسی بالینی جهت تأیید آزمایشات استفاده از کارائی آن مورد قبول موسسات پزشکی غرب انجام نگرفته است.
    معهذا بیشتر پزشکان عکس العمل های بیماران داری حساسیت نسبت به زهر زنبور را آزمایش می کنند. اخیراً بعد از کوشش های طولانی به وسیله انجمن زنبور درمانی امریکا و اعضاء آن، علاقه مندیهایی به وسیله موسسات ملی در چند کشور اروپای غربی و امریکا نسبت به آزمایشات بالینی در مورد درمان توسط زهر زنبور نشان داده شده است.
      نتیجه مطالعه‌ای در انگلیس نشان می‌دهد زنبور عسل برای رسیدن به گل‌ها به روشی که هنوز مشخص نشده است  راحت ترین و نزدیک ترین راه‌ها را انتخاب می‌کند تا توان بیشتری برای جمع کردن شیره گل‌ها داشته باشد.
 
 

محاسبات شگفت انگیز زنبور عسل

     به گزارش واحد مرکزی خبر به نقل از خبرگزاری قطر، براساس این مطالعه که نتیجه آن در پایگاه اینترنتی  لایف ساینس در آمریکا منتشر شد زنبور عسل قبل از حرکت به سوی شیره گل‌ها محاسباتی را در مغزش که در مقایسه با مغز انسان بسیار ساده است انجام می‌دهد و از میان راه‌های مختلف رسیدن به هدف، راهی را انتخاب می‌کند که علاوه بر کوتاه بودن مسیر، دستاوردش از آن راه بیشتر باشد تا از این طریق تا حد امکان بیشتر شیره گل‌ها را جمع آوری کند.       محققان دانشگاه‌های "کوین ماری و لندن در این مطالعه دریافتند زنبور عسل با وجود داشتن ساختاری ساده در مغزش، قادر است در جهت شناسی، مشکلاتی را حل کند که بشر را به حیرت وا می‌دارد.       ماتیو لیهوریو یکی از محققان حاضر در این مطالعه می گوید:  همانگونه که انسان با بهره گیری از تجهیزات مدرن سعی می کند با محاسبات دقیق و بررسی تمامی راههای رسیدن به هدف، مشکل مسافران را حل کند زنبور عسل نیز چنین محاسبات پیچیده‌ای را انجام می‌‍دهد با این تفاوت که زنبور عسل بر خلاف انسان تجهیزاتی جز ساختار ساده مغز که تنها از 950 هزار سلول مغزی درست شده است ندارد.
 
 
پنجاه نكته جالب و خواندني درباره زنبور عسل

     عسل هـمواره به عنوان  غـذایی سالم و طبیعی مورد استفاده ی انسان بوده است و مشهوراست  که خداوند فقط دو ماده را صرفاً به عنوان غذا آفریده که یکی شیر و دیگری عسل می باشد . صرف نظر از جنبه ی غذایی برخی فرآورده های زنبورعسل ، عسل گسترده ترین و پرمصرف ترین داروی طب سنتی ایران بوده ، و تنها داروی مادی مورد اشاره در قرآن مجید است .
      همچنین امروزه مشخص شده که تمام هفت فرآورده ی زنبورعسل شامل عسل ، عسلک ،  گرده ی گل ، ژله ی رویال ، موم ، بره موم و زهر به لحاظ بهداشتی و دارویی دارای اهمیت فراوان می باشند .       زنبورعسل تنها دامی است که جهت تغذیه ی خود از اندام های گیاهی یا جانوری استفاده  نمی کند و به عبارتی می تواند از هیچ ، با   ارزش ترین محصول کشاورزی و دامی را به وجود آورد . از طرفی نه تنها هیچ گونه زیانی به مراتع و محصولات کشاورزی وارد نمی کند ؛ بلکه می تواند منشأ اثرات و برکات فراوانی نیز باشد و دهها برابر قیمت عسل تولیدی ، از طریق گرده افشانی گیاهان به انسان و محیط زیست او سود برساند .

پنجاه نكته  جالب  و کاربردی شامل:

- در قرآن کریم یک سوره به نام زنبور عسل آمده ودر دو آیه اشاره ی مستقیم به آن شده است  .

- علت اصلی رطوبت داخل کندو درزمستان ، مصرف عسل است. - مصرف یک کیلو گرم عسل ،یک لیتر آب تولید می کند .

- بعد از عسل ، موم مهم ترین فرآورده ی زنبور عسل به شمار می آید . - مهم ترین غذایی که زنبور برای رشد به آن نیاز دارد گرده است . - قطر دانه های گرده حدود 5/2 تا 350 میکرون است .

- مقدار مصرف گرده ی یک کلونی در سال ، حدود 25 تا 35 کیلوگرم است . - به طورمعمول زنبورهایی که به جمع آوری گرده مشغول هستند گاهی شهد نیز جمع آوری می کنند ؛ ولی عکس این حالت دیده نمی شود .

- ذخیره کردن گرده ی گل فقط  درحجره های کارگر صورت می گیرد ؛ ولی در مورد عسل این طور نیست .

- در سبد گرده ممکن است چند نوع گرده مشاهده شود ؛ ولی درعسل دان فقط یک نوع عسل است .

- گران ترین عسل جهان عسلی است که در سواحل دریای سیاه ترکیه تولید می شود و  هر کیلو حدود 250 دلار به فروش می رسد .

- ﮊله ی رویال موجود در حجره های کارگر مرغوبیت کمتری نسبت به ﮊله ی رویال حجره های ملکه دارد . - عسل تنها ماده غذایی است که در ارزیابی کیفی و استانداردهای آن ، آزمایش میکروبی وجود ندارد . - قاره ی آفریقا رکورد دار تولید موم در جهان است .

- کانـادا بـا تولید میانگین 55 کیلو عسـل به ازای هـر کنـدو در سـال ، در این زمینه رکورد داراست . - میانگین تولید عسل به ازای هر کندو در ایران 10کیلو است  و در جهان8 کیلو می باشد .

- ایران از نظر تولید عسل در مقام یازدهم و از نظر تعداد کندو در مقام نهم جهانی قرار دارد . - زنبور، نوزادان را در دمای 5/33 درجه ی سانتی گراد در داخل کندو پرورش می دهد .

- ازحرارت  34-39 درجه ی سانتی گراد جهت سرد کردن کندو اقدام می شودو در زمان تهویه ی کندو،آب زیادی توسط کارگران  به داخل کندو وارد می شود .
- بهترین دما برای فعالیت زنبور، دمای بین 16-32 درجه ی سانتی گراد است .
- فعالیت زنبور در دمای 10 درجه ی سانتی گراد شروع می شود .
- زنبور در حرارت کمتراز 8 درجه فعالیتی از خود نشان نمی دهد .
-  قدرت درک تغییر درجه حرارت در زنبور10 برابر انسان است .این قدرت در انسان 2 درجه سانتیگراد است
- آنتن در زنبور کارگر عمدتاً به منظور یافتن گل و در ملکه برای درک وضع تخم ریزی مورد استفاده قرار می گیرد .
- زنبور عسل  16 زوج کروموزوم دارد  .
- در نهمین روز پس از تخم ریزی ،پنجمین و آخرین پوست اندازی دوران لاروی صورت می گیرد . در این مرحله سینه و شکم به طور کامل نمایان است . 

- لارو زنبور عسل در غذای خود غوطه ور است ؛ بنابر این تا پایان دوره ی لاروی که انتهای روده به مخرج وصل می شود مدفوع نمی کند .

- میزان تخم ریزی ملکه در روز، حداکثر حدود 3000 تخم است ، که این میزان هم وزن خود ملکه است و علت آن تغذیه ی منحصربه فرد ملکه است . این موضوع در جهان جانوران یک رکورد محسوب می شود . - تخم درون حجره ی ملکه با تخم درون حجره های کارگر فرقی ندارد . - ملکه در هفتمین روز خروج از حجره برای جفت گیری آماده می شود .

- مدت زمان جفت گیری حدود 10 تا 30 دقیقه است .

- تخم ریزی ملکه 2 یا 3 روز بعد از جفت گیری شروع می شود و حداکثر این زمان یازده روز است.

- جفت گیری ملکه فقط برای یک بار در طول عمر صورت می گیرد و اسپرم دریافتی تا حدود 6 سال در کیسه ی اسپرم ملکه به صورت سالم و نیمه فعال باقی می ماند . این موضوع یکی از شگفتی های زندگی زنبور عسل و از موارد استثنایی حیات جانوران است

-  در زنبور عسل ، متابولیسم دوران لاروی به گونه ای است که دفع مدفوع وجود ندارد .

- دو ملکه ی خواهر نمی توانند با هم ، همزیستی کنند ؛ ولی ملکه های مادر و دختر برای مدتی می توانند - فرق لارو ملکه و لارو کارگر در مصرف ﮊله ی رویال و تغذیه ی آنهاست .

- کندو باید حداقل 15 تا 20 سانتی متر از زمین فاصله داشته باشد تا اولاً رطوبت را از زمین نگیرد و ثانیاً با آمدن برف ، دریچه ی پرواز بسته نشود . برای جلوگیری از ورود آب باران به داخل کندو ، کندو باید کمی به سمت جلو مایل باشد .

- در موقع قرار دادن بچه کندو به داخل کندو، درصورت امکان حداقل یک قاب لارو ، درون کندو قرار دهید . - ارتفاع دریچه ی پرواز 7 میلی متر است .

-زنبور نر فاقد نیش ، سبد گرده ، غدد مولد موم و خرطوم کامل است . جثه ی زنبور نر نسبت به زنبورهای کارگر ، بزرگتر است .

- پرواز آشنایی  با محیط  از سن یک هفتگی پس از خارج شدن از حجره شروع می شود .

- حـجره هـای شـان ها بر حسب اندازه به دو گروه  کارگری و نـر تقسیم می شود . ملکه بـا اندازه گیری اختلاف  5/1 میلی متری بین آنها انتخاب می کند که تخم نر بگذارد یا کارگر .

- زنبور ملکه ، شکمی بلند وکشیده دارد . بال های آن نسبت به شکم کوتاه است و فاقد غدد مولد موم وسبد گرده می باشد  

 - زنبور در شب پرواز نمی کند و مانند مورچه حرکت می کند . 

- زنبور عسل برای نیش زدن نیاز دارد شکم خود را 90 درجه بچرخاند . بنا بر این زنبورهای بچه کندو و زنبور برگشتی از مزرعه بدلیل پر بودن شکم این امکان را ندارند .

  - در انتخاب محل کندوی جدید (بچه کندو) نوعی سیستم رای گیری در کلونی حاکم است ؛ بدین معنی که محل هایی که بیشترین رقص در مورد آنها صورت می گیرد ، انتخاب می شوند .  

 - ملکه هیچ موقع از نیش خود به جز در مقابله با رقبا استفاده نمی کند ؛ زیرا هم شکم او  پر است و هم نیاز نیست در جایی که کارگران هستند از نیش خود استفاده کند . بعلاوه کلونی با وجود ملکه برپاست ودر صورت اضطرار، اگر از نیش خود استفاده کند ، به دلیل نداشتن خارهای وارونه روی نیش نخواهد مرد .  

 - ملکه تنها عضوی از کلونی است که در کندو دفع مدفوع دارد . این مدفوع بلافاصله توسط پرستاران به خارج کندو منتقل می شود . این موضوع رابطه ی تنگاتنگی با امنیت کلونی دارد . زنبور نر و کارگر مدفوع خود را خارج از کندو دفع می کنند . این دو زنبور حتی قادرند در زمستان یا در شرایط بد اقلیمی ، مدفوع خود را تا 6 ماه نگه دارند .  

 - در زمان تکثیر کلونی ، علایم و نشانه های مسیر برگشتی به کندوی مادر ، درعرض چند دقیقه از حافظه ی زنبورهای همراه بچه کندو پاک شده ، علایم مکان جدید جایگزین می گردد.  

 - دو مشکل بزرگ صنعت زنبورداری در سطح جهان ، یکی بچه کندو و دیگری زمستان گذرانی در مناطقی غیر از استوا ست .

 
 
ویژگی های عسل مرغوب
 
     برای بهره بردن از خواص فراوان و شفا دهندگی عسل، از این نوع استفاده نکنید. در حالت کلی عسل تهیه شده از مواد قندی که زنبور عسل هیچ گونه نقشی در جمع آوری آن نداشته باشد و افزودن هر ماده ای دیگر اعم از مواد قندی و انواع اسانس ها، رنگ ها وانواع نگهدارنده ها به عسل، جزء موارد تقلب محسوب می شود و ارزش آن در مقایسه با عسل صفر است.
      یکی از راههای تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی شکرک زدن آن است. این تصور که عسل تقلبی در شرایط سرما و در طول مدت نگهداری شکرک می زند، کاملا اشتباه است. این شرایط برای عسل های طبیعی صادق است؛ زیرا در مدت نگهداری و در مجاورت سرما، با کاهش رطوبت و ایجاد بلورهای منظم قندی در نتیجه ی وجود آنزیم های افزوده توسط زنبور عسل( دیا ستارهای عسل مانند آنزیم اینور تاز)، عسل شروع به شکرک زدن می کند. درجه ی سفتی زمان شروع شکرک زدن به نوع گل و آب و هوای منطقه بستگی دارد.
    عسل طبیعی و غیر طبیعی هر دو در شرایط سرما شکرک می زنند، بنابراین جهت تشخیص چنین عسل هایی دقیق ترین روش، آزمایش هایی ست که در آزمایشگاه های مجهز به مواد غذایی و شیمیایی روی آن انجام می گیرد، ولی شناسایی چنین تقلب هایی برای عموم مردم که دسترسی به این آزمایشگاه ها ندارند، غیر ممکن است، در مواردی با استفاده از تجربیات و آگاهی داشتن از نوع عطر و طعم عسل از جهت کیفی می توان حدس هایی زد، زیرا عسل دارای عطر و طعم گل است.
      شکرک زدن عسل نه تنها دلیل بر تقلبی بودن نیست، بلکه بر عکس معرف آن است که عسل کاملا سالم است و نمی تواند تقلبی باشد و این برخلاف تصور غلط در ایران است که عسل شکرک زده را تقلبی می دانند، بر این اساس، حرارت دادن عسل به منظور از بین رفتن شکرک های ایجاد شده در آن سبب از بین رفتن آنزیم ها و کاهش کیفیت عسل می شود.
     راههای متعددی، برای شناخت عسل طبیعی هست، اگر عسل را در آب ولرم حل کنیم، مزه آن میخوش( بین شیرین و ترش ) می شود نه شیرین، نور پلاریزه هم اگر به عسل طبیعی تابانده شود، به چپ می گردد و این نور با تاباندن به عسل تقلبی و محصولات شکر به راست می گردد: زیرا مولکول های آن راست گرد است.

 
رنگ عسل و مفهوم آن:

      در قرآن کریم هم تصریح شده است عسل طبیعی به رنگ های مختلف است (مختلفا الوانه2) عسل بر حسب این که متعلق به کدام منطقه و کدام گل باشد، رنگش متفاوت است، دامنه ی طیف رنگ های عسل از سفید به انواع زرد (زرد نارنجی، زرد مایل به سبز طلایی) کهربایی، عقیقی مایل به قرمزو حتی قهوه ای متغییر است
    عسل عقاقیا به رنگ سفید می زند، عسل بهار نارنج، زرد طلایی است، عسل جنگل های مازندران زرد مایل به سبز، عسل آویشن عقیقی قرمز، عسل کاج جنگل های اروپا، متمایل به قهوه ای است. همه ی اینها عسل خوب طبیعی هستند، اما به خاطرگلی که زنبور ها از آن تغذیه کرده اند، رنگشان متفاوت است. پس این باور درست نیست که عسل خوب رنگ تیره دارد.

 
نقش درمانی دارچین و عسل

     دارچین یکی از قدیمی ترین انواع ادویه شناخته شده توسط بشر است و شهرت عسل نیز از زمانی که تاریخ آغاز شده است، وجود داشته و وجود خواهد داشت.
     دو ماده ای که با خواص شفادهنده منحصر به فرد خود، زمان زیادی است که به عنوان یک درمان خانگی مورد استفاده قرار می گیرند. اسانس دارچین و آنزیم عسل، غذاهایی ضد میکروبی هستند که از رشد باکتری و قارچ جلوگیری به عمل می آورند.این دو نه تنها به عنوان نوشیدنی های خوش طعم و دارو مورد استفاده قرار می گیرند بلکه همچنین عناصری معطر هستند وبه عنوان جایگزینی برای طعم دهنده های سنتی غذا مورد استفاده قرار می گیرند و این به دلیل خاصیت ضد میکروبی مؤثر آنهاست.   

   مردم ادعا می کنندکه ترکیب این دو، شفادهنده ای طبیعی برای بسیاری از بیماری ها و فرمولی استکه فواید سلامتی بسیاری در خود دارد:

بیماری های قلبی
عسل و پودر دارچین را روی نان بمالید و از آن به طور منظم به عنوان صبحانه به جای مربا یا کره استفاده کنید.

التهاب مفصل
ترکیب این دو را روی بخشی از بدن که درد می کند بمالید و آن را به آرامی ماساژ دهید.

ریزش مو
قبل از حمام کردن، ترکیبی از روغن زیتون گرم، یک قاشق غذاخوری عسل و یک قاشق چایخوری پودر دارچین را تهیه کرده و روی موها بمالید، آن را برای 15 دقیقه رها کنید و سپس آن را بشویید.

عفونت مثانه
پودر دارچین و عسل را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و بنوشید.

دندان درد
ترکیبی از این دو را روی دندانی که درد می کند، قرار دهید.

کلسترول
ترکیب این دو را با آب جوش یا چای سبز مخلوط کرده و بنوشید.

سرماخوردگی
در طول فصل زمستان، برای حفاظت از دستگاه ایمنی خود، ترکیبی از عسل و پودردارچین را با آب ولرم به طور مرتب استفاده کرده و بنوشید.

سوء هاضمه
کمی پودر دارچین را روی یک قاشق غذاخوری از عسل بپاشید و قبل از اینکه غذایی بخورید، مصرف کنید. با این کار قدرت اسیدی معده خود را افزایش می دهید.

طول عمر
به طور منظم از چایی که با ترکیبی از عسل و پودر دارچین مخلوط شده است، استفاده کنید.

جوش
عسل را با پودر دارچین مخلوط کرده و قبل از خواب روی جوش هایتان بمالید. صبح بعد صورت خود را بشویید

چاقی
برای کاهش وزن خود، هر روز صبح، نیم ساعت قبل از خوردن صبحانه، یک قاشق چایخوری عسل با نیم قاشق چایخوری پودر دارچین را در یک لیوان آب جوش مخلوط کرده و بنوشید. معده باید خالی باشد.
پودر دارچین به افزایش میزان انسولین در بدن کمک می کند و این توانایی را دارد تا فعالیت انسولین را در بدن تا 20 برابر افزایش دهد و برای افرادی که از سطح قند خون بالایی برخوردار هستند، بسیار مفید است (افراد چاق و بیماران دیابتی). عسل نیز به سوخت و ساز کلسترول نامطلوب و اسید چرب کمک شایان توجهی می کند، مکانیسم سوخت رسانی بدن را فراهم می کند، سطح قند خون را در حد متعادل نگاه می داردو به هورمون های بازیابی بدن اجازه می دهد تا چربی های ذخیره شده اضافی رابسوزانند.
بوی بد دهان
غرغره کردن با عسل و پودر دارچینی که با آب جوش مخلوط شده باشند، سبب می شود تا دهان شما در طول روز بوی بد ندهد و خوشبو باقی بماند.  .سايت زلال نيوز

  فواید  شگفت انگیز عسل

  عسل و فواید آن بر سلامت
      عسل همواره یکی محبوب‌ترین خوراکی‌های آشپزی و در عین حال داروی تسکین بسیاری از بیماری‌ها بوده است. در سرتاسر کره خاکی نیاکان ما از مزایای عسل به خوبی آگاه بودند. نخستین کاربردهای شناخته شده عسل در درمان‌های دارویی به حدود ۴۰۰۰ سال پیش بر روی لوحه‌های سنگی بر جای مانده از اقوام سومری باز می‌گردد.
      عسل تقریبا حدود ۳۰٪ از درمان‌های دارویی سومریان را در بر می‌گرفت. در هند، عسل یکی از مهمترین عناصر طب کهن و سنتی هندوها یعنی سیدها و آیوروداست. در مصر باستان کاربرد آن برای درمان بیماری‌های پوستی و چشمی، و همچنین به عنوان مرهمی طبیعی‌ بر روی زخم‌ها و سوختگی‌ها استفاده می‌شد. فرهنگ‌های دیگر نیز از عسل برای اهداف دارویی گوناگون بهره می‌برند.
      امروزه عسل کانون توجه بسیاری از تحقیقات علمیِ جوامع پزشکی قرار گرفته تا تصورات نیاکان ما را در ارتباط با کاربردهای فراوان عسل بررسی و اثبات نمایند. بیائید با هم نگاهی به این موارد بیاندازیم.

خواص و فوايد عسل

1.      عسل برای خون شما مفید است.
     عسل تاثیرات مختلفی بر روی بدن دارد و این امر بستگی به نوع مصرف شما دارد. اگر عسل را با آب ولرم مخلوط کرده و بنوشید، تاثیرات بسیار مفیدی بر روی تعداد گلبول‌های قرمز موجود در خون دارد. گلبول‌های قرمز خون مسئول انتقال اکسیژن موجود در خون به بخش‌های مختلف بدن هستند. عسل محلول در آب ولرم میزان هموگلوبین‌های خون را افزایش می‌دهد، هموگلوبین‌هایی که مانع کم‌خونی می‌شوند.
    کم‌خونی ناشی از فقر آهن هنگامی بروز می‌کند که میزان آهن موجود در برنامه غذایی یا جذب آن کافی نیست و ظرفیت انتقال اکسیژن موجود در خون به کمتر از حد معمول کاهش یابد. کم‌شدن ظرفیت اکسیژن‌رسانی منجر به خستگی مفرط، تنگی نفس و گاهی افسردگی و مشکلات دیگر می‌شود. عسل با ایجاد ظرفیت برای انتقال اکسیژن خون، این قبیل مشکلات را خنثی می‌کند.
     اکسیژن کافی در خون حقیقتا مهم است زیرا تعیین کننده سطح سلامت بدن است و سهولت بازسازی سلول‌های بدن در گرو میزان اکسیژن موجود در خون است. تحقیقات اولیه در این زمینه نشان از تاثیرات مثبت عسل روی بیماری فشار خون یا فشار خون بالاست. به طور سنتی، عسل را برای کاهش تاثیرات منفی افت فشار خون یا فشار خون پایین مصرف می‌کردند.
     همچنین شواهدی مقدماتی دال بر اینکه عسل مانع از کم شدن تعداد گلبول‌های سفید خون در بیمارانی که متحمل شیمی‌درمانی‌ هستند وجود دارد. در آزمایشی که بر روی تعداد محدودی از بیمارانِ متحمل شیمی‌درمانی که با خطر کمبود گلبول‌های سفید خون مواجه بودند صورت پذیرفت، مشخص شد که در ۴۰٪ از آنها بعد از مصرف روزانه ۲ قاشق چای‌خوری عسل در طی دوره شیمی‌درمانی خطرعود کمبود گلبول سفید خون از بین رفته است.

2.      عسل سالم‌تر از شکر است.
در ارتباط با تاثیرات منفی شکر سفید بر روی بدن سخن فراوان است. عسل جایگزینی فوق‌العاده برای شکر است که هم شیرین و هم سالم است. گرچه ساختار شیمیایی عسل حاوی قندهای ساده می‌باشد اما این ساختار کاملا متفاوت از ترکیبات شکر سفید است.عسل حدود ۳۰٪ گلوکز و ۴۰٪ فراکتوز یعنی دو عنصر تک‌‌قندی یا قند ساده، با ۲۰٪ قندهای پیچیده دارد. عسل همچنین حاوی دکسترین و فیبر نشاسته می‌باشد. این ترکیب به تعدیل میزان قند خون کمک شایانی می‌کند.

3.      عسل برای افرادی که یوگا انجام می‌دهند، مفید است.
مصرف عسل ترکیبات شیمیایی خونِ افرادی که به تمرینات یوگا مبادرت می‌ورزند را متعادل می‌سازد و مصرف عسل اکیدا به آنها توصیه می‌شود. مصرف مرتب عسل انرژی بیشتری به سیستم شیمیایی بدن می‌بخشد. در صورتی که مقداری عسل را در آب ولرم حل کنید و صبح‌ها پیش از شروع حرکات یوگا میل کنید، عملکرد سیستم شیمیایی بدن را تقویت می‌کند.

4-  عسل از خواص ضدباکتریایی و ضدعفونی کنندگی برخوردار است.
      مصرف عسل موجب تشدید خواص داروهای ضدباکتریایی، تقویت عملکرد پادتن‌ها و ایستادگی در برابر فعالیت‌های میکروبی مضر می‌شود. مطالعات متعددی در زمینه تاثیرات عسل در درمان زخم‌ها صورت پذیرفته است. یکی از این مطالعات نشان داد که خاصیت دارویی عسل زخم را دستخوش فرایند پاکسازی ویژه‌ای می‌کند، یعنی باکتری‌های موجود در زخم شرکت‌کنندگان را به طور کامل از بین می‌برد.
      در مطالعه‌ای دیگر روند درمان جراحات و زخم پای ۵۹ نفر از شرکت کنندگان که ۸۰٪ آنها به درمان‌های متعارف پاسخ مثبت نشان نداده بودند، با استفاده از عسل خام از سر گرفته شد. زخم‌های تمام بیماران به استثنای زخم‌های یک بیمار بهبود یافتند. علاوه بر این، زخم‌های عفونی بعد از یک هفته عسل درمانی استریل شدند.
      در  طب سنتي، یکی از مزایای استفاده از عسل، درمان عفونت‌های دستگاه تنفسی است. مصرف روزانه عسل مشکلاتی از قبیل تنگی نفس و خلط بیش از حد گلو را برطرف می‌کند.
     همچنین تحقیقات بالینی اثبات می‌کند که عسل طبی، عوامل بیماری‌زایی که ناقل آن غذا‌ها هستند را از بین می‌برد از جمله این بیماری‌ها می‌توان به باکتری روده و تیفوئید اشاره کرد. همچنین اثبات شده که عسل مقاومت باکتریایی را در هم می‌شکند تا بدن در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها ایستادگی نکند. محققان دریافتند که عسل در درمان عفونت‌های حاد ناشی از زخم‌های باز و عفونت‌های ناشی از خاک تاثیرات مثبتی نشان می‌دهد.
     عسل به طرق مختلف به مبارزه با عفونت‌ها پرداخته و شرایط را برای افزایش مقاومت عوامل بیماری‌زا دشوار می‌کند. آنتی‌بیوتیک‌ها، عموما باکتری‌های در حال رشد را هدف گرفته، به آنها این شانس را می‌دهند تا دست از مقاومت بردارند. همچنین مشخص شده عسل آنچه تعامل باکتریایی خوانده می‌شود را در هم گسیخته و همین امر موجب کاهشِ شدت خاصیت بیماری‌زایی باکتری‌ها شده و برای آنتی‌بیوتیک‌ها مجال تاثیرگذاری فراهم می‌آورد.

5.      عسل خوراکی انرژی‌زاست.
     یکی از مهم‌ترین کاربردهای عسل در طب سنتی انرژی‌زایی بی‌درنگ آن است. همان‌طور که در بالا ذکر شد، عسل حاوی انواع مختلفی از مولکول‌های قند و به طور خاص گلوکز و فراکتوز می‌باشد. به هرحال، بر خلاف شکر سفید که فراکتوز و گلوکز ترکیب می‌شوند و قند را می‌سازند و فرایند هضم آنها نیز مراحل بیشتری را طی می‌کند، در عسل این دو مولکول شکر از یکدیگر جدا هستند. بدین ترتیب، گلوکز نقش منبع انرژی‌زا را بر عهده دارد.
    انجمن ملی عسل ایالات متحده اکیدا مصرف عسل را توصیه می‌کند زیرا عسل حاوی مقادیر کمی از انواع مختلف ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌باشد. فهرستی از این مواد شامل: نیاسین، ریبوفلاوین، اسید پانتوتنیک، کلسیم، مس، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم و روی می‌شود.

6-  عسل به هضم غذا کمک می‌کند
عسل موجب کاهش یبوست، نفخ و گاز معده می‌شود و از اینکه ملینی ملایم است از آن سپاسگزاریم. همچنین عسل سرشار از  خواص پروبيوتيك یا باکتری‌های مفید از قبیل bifido bacteria و lactobacilli است که در هضم غذا، تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش آلرژی موثرند. عسل را جایگزین شکر مصرفی خود نمائید تا تاثیرات مواد سمی تولید شده توسط قارچ‌ها در روده را کاهش دهید .

7.      عسل با عفونت‌های پوست سر و انواع عفونت‌های جلدی مبارزه می‌کند.
     همچنین عسل فواید بیشماری برای سلامت پوست سر و بدن دارد. در یک تحقیق مختصر که بر روی ۳۰ بیمار به بررسی تاثیر عسل در درمان چربی نابهنجار پوست و شوره سر پرداخت، از شرکت‌کنندگان درخواست شد تا عسل خام رقیق را هر یک روز در میان با ملایمت بر روی نقطه‌ای که ناهنجاری پوستی قرار دارد به مدت ۲ تا ۳ دقیقه بمالند.
    عسل باید پیش از شستن به مدت ۳ ساعت روی منطقه ناهنجاری پوستی باقی می‌ماند. با این شیوه درمان در تمامی بیماران نشانه‌های بهبودی نمایان شد. از شدت خارش کاسته شده بود و لایه‌های متلاشی شده نسوج سلولی در طی یک هفته خوب شدند، در عین حال جراحات و زخم‌ها در طی دوهفته از بین رفتند. ریزش موی بیماران نیز بهبود یافته بود. بعلاوه، بیمارانی که این شیوه درمانی را برای مدت شش ماه و یک بار درهفته ادامه دادند، به هیچ وجه بیماریشان دوباره عود نکرد.

8.      عسل به خواب عمیق و صحیح در کودکان کمک می‌کند.
نتایج مقدماتی از چندین تحقیق نشان می‌دهد که عسل موجب بهبود کیفیت خواب در کودکان می‌شود. با توجه به اظهار نظر والدین، تحقیقات منتج به این شد که عسل موجب کاهش سرفه‌های شبانه کودکان شده و همین امر خواب عمیق‌تر و آرام‌تری را برای کودکان در پی دارد. تذکرات شایان ذکر: عسل‌هایی که رنگ تیره‌تری دارند از خواص آنتی‌اکسیدانی قوی‌تری برخوردارند. عسل فاسد نمی‌شود و در صورتی که درب ظرفی که عسل را در آن نگه می‌دارید به خوبی ببندید تا هوایی داخل آن نشود، امکان نگهداری آن برای مدت طولانی وجود خواهد داشت.

در واقع باستان‌شناسان در مقبره فراعنه در مصر باستان واقع در شهر Thebes و در مقبره Tutankhamen چندین و چند شیشه‌ مهر و موم شده عسل یافتند. اما هیچ اطلاعاتی مبنی بر اینکه باستان‌شناسان با آن همه شیشه عسل چه کردند، در دست نیست! به کودکان زیر ۱۲ ماه نباید عسل داده شود زیرا این خطر وجود دارد که عسل حاوی تخم قارچِ باکتری بوتولیسم باشد و منجر به مسمومیت غذایی حاد در نوزادان شود. این تخم‌های قارچ در ذرات گرد و غبار و خاک یافت می شوند و ممکن است به نوعی به عسل راه یابند. سیستم ایمنی بدن نوزاد هنوز آمادگی مقابله با چنین عفونت‌هایی را پیدا نکرده است.

نکته‌ای دیگر که باید به خاطر بسپارید این است که عسل برای افراد مبتلا به  ديابت تفاوت چندانی با شکر سفید ندارد. هم عسل و هم شکر سفید میزان قند خون را افزایش داده و در صورت مصرف عسل از سوی این بیماران باید درمان مشابهی با مصرف شکر برای آن در نظر گرفت.

کاربردهای عسل در سیدها و آیورودا

    احتمالا هیچ‌کس مانند هندی‌ها چنان ژرف درباره مزایای عسل کنکاش نکرده است. عسل موهبت طبیعت به بشر تلقی می‌شد و از ترکیبات ضروری در هر آشپزخانه‌ای به حساب می‌آمد. عسل بخش مهمی از برنامه غذایی همه افراد بالای ۱۲ ماه را تشکیل می‌دهد. آنها عسل را خوراکی قابل هضمی تلقی می‌کنند و معتقدند که به آسانی در بدن انسان هضم می‌شود. یکی از کاربردهای عسل در سیدها و آیورودا، استفاده دارویی از آن است.

هنگامی که دارویی با عسل مخلوط می‌شود، با سرعت و سهولت جذب بدن شده و در کل سیستم بدنی و گردش خون تاثیرگذار است. همچنین گفته می‌شود که عسل خاصیت دارویی خود را حفظ می‌کند و تاثیرات آن برای مدت‌ها باقیست.
    عسل در متون سیدها برای درمان موارد مرتبط با ushna (در ترجمه‌ای آزاد، آتش معنا می‌دهد) از قبیل ترشحات مخاطی بیش از حد، استفراغ، مشکلات گاز معده و از بین بردن آلودگی‌های خونی تجویز می‌شد. متون سیدها به معرفی هفت نوع متفاوت عسل می‌پردازد که این تفاوت بر حسب مکانیست که عسل از آن جمع شده، عسلی که از جنگل‌های انبوه کوهستانی جمع‌آوری شده با عنوان عسل کوهی یا عسل کوهستانی شناخته می‌شود و گفته می‌شود که دارای ارزشمندترین خواص دارویی است. اعتقاد بر این است که شهدی که زنبورها جمع کرده و این نوع عسل را می‌سازند خواص گیاهان دارویی بسیاری را در خود جای داده است.

  روش‌های درمانی و کاربردهای سنتی عسل آب عسل

۳-۱ قاشق چای‌خوری عسل با یک لیوان آب که به دمای اتاق رسیده، دوبار در روز مصرف شود تا نسوج بدن تقویت شده و از ضعف سیستم عصبی کاسته شود.
۳-۱ قاشق چای‌خوری عسل با یک لیوان آب ولرم، بی‌درنگ خاصیت انرژی‌زایی خود را نشان می‌دهد و به کنترل وزن کمک شایانی می‌نماید. استعمال موضعی
در صورتی که عسل را بر روی خراش‌های پوستی بمالید، به سرعت آن را التیام بخشیده و اسکار را به حداقل می‌رساند.

فواید عسل و لیمو
به مقدار مساوی عسل و آب لیموی تازه را به صورت موضعی مانند ماسک به مدت ۲۰ دقیقه روی صورت خود ماساژ دهید و این کار را دو بار در روز انجام دهید تا لکه‌های سیاه از روی صورتتان محو شوند.

حفظ سلامت قلب
آب یک عدد انار تازه را بگیرید و۱ قاشق سوپ‌خوری عسل به آن بیافزایید.
هر روز صبح ناشتا بنوشید.
با سوزنی بلند، سوراخی درون خرما ایجاد کنید. درون آن را با عسل پر کنید و دوبار در روز و هر بار ۲ تا ۴ عدد خرما میل کنید.

عسل علاج سرماخوردگی

اگر از عوارض جانبی  سرماخوردگي  رنج می‌برید یا از آن دسته افرادی هستید که هر روز صبح که بیدار می‌شوید بینی شما کیپ است، مصرف چریش(یاس بنفش هندی)، فلفل و زردچوبه تا حد بسیار زیادی به شما کمک خواهد کرد. در اینجا به چند نمونه از روش‌های درمانی اشاره می‌کنیم
گزینه۱: ۱۰ الی ۱۲ عدد دانه فلفل را به خوبی بکوبید و اجازه دهید یک شب در ۲ قاشق چای‌خوری عسل خیس بخورد. (۸ الی ۱۲ ساعت) صبح دانه‌های فلفل را خورده و البته به خوبی بجویید. شما می‌توانید کمی زردچوبه به عسل اضافه نمائید.
گزینه ۲: برگ‌های چریش را آسیاب کنید، به حالت خمیری در آورید و به صورت گلوله‌های کوچکی گرد کنید و گلوله‌ها را درون عسل بیاندازید و صبح به صورت ناشتا مصرف کنید. تا ۶۰ دقیقه بعد از خوردن آن به هیچ وجه چیزی نخورید تا چریش‌ها از دستگاه گوارش عبور کنند. این گلوله‌های آغشته به عسل برای درمان آلرژی‌های پوستی و خوراکی نیز سودمند است. چریش از خواص دارویی فراوانی برخوردار است و این نوع آن بسیار سودمند است. اگر برگ‌های چریش معمول برایتان بسیار تلخند، شما می‌توانید از بر‌گ‌های نازک‌تر و لطیف‌تر آن استفاده کنید.

هندوانه، زنجبیل و نعناع ترکیبی خنک کننده
دستورالعملی خنک کننده با عسل و هندوانه، فوق‌العاده برای ماه‌های فصل تابستان مواد لازم: ¼ هندوانه ۱ تکه سه سانتی زنجبیل ¼ فنجان برگ نعنای تازه نمک برای مزه‌دار کردن پودر فلفل سیاه برای مزه‌دار کردن ۳ قاشق سوپ‌خوری عسل طرز تهیه: هندوانه را پوست کنده، دانه‌هایش را جدا کنید و خرد کنید. تکه‌های خرد شده را درون مخلوط کن بریزید.  زنجييل را پوست کنده، له کرده و درون مخلوط کن بریزید. برگ‌های نعناع، نمک، پودرفلفل و عسل را هم درون مخلوط کن بریزید. همه مواد را با هم مخلوط کنید تا نرم شوند. مواد را از صافی عبور دهید.
شربت بدست آمده را درون لیوان‌ها بریزید و سرو کنید. حسن ختام این مقاله را به حقایقی چند درباره عسل و زنبورها اختصاص می‌دهیم:
در حدود ۲۵۰۰۰ گونه زنبور شناخته شده در جهان وجود دارد که در کمال تاسف برخی از این گونه‌ها در خطر انقراض قرار دارند.
تقریبا ۸۰٪ از خوراکی‌های موجود در سوپرمارکت در نتیجه گرده‌افشانی زنبورها تهیه می‌شود.
نخستین پیشینه جمع‌آوری عسل از سوی بشر به ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد باز می‌گردد! این پیشینه بر اساس نقش و نگارهای بدست آمده از غارها و بویژه غار عنکبوتی در والنسیای اسپانیا جمع‌آوری شده است.
هر زنبور باید ۱۰ میلیون بار سفر و کاوش کرده تا شهد جمع کند یا معادل ۱.۵ دور چرخش دور زمین تا بتواند معادل ۵۰۰ گرم عسل تهیه کند.
 

عسل اشكورات

     عسل اشكورات هم مانند عسل سبلان اردبيل بي نظير و با كيفيت است و بعلت وجود تمامي گياهان دارويي و درختان ميوه در اين ناحيه كوهستاني و بكر بودن منطقه بهترين عسل را در آن مي توان يافت .

       روستاي من سپارده از نظر عسل يكي از مرغوب ترين عسل ها را دارا مي باشد .

آقايان  سيد محسن نصيري سجيراني و  ليما درباره عسل اشكور مي گويند :
آقاي سيد محسن: چون عسل هايي كه از دل كوههاي اشكور با داشتن گل و گياه فراوان به عمل مي آيد واقعا" بينظير مي باشد و نيازي به آزمايشگاه و تضمين و ... نمي باشد . هركس يك بار از عسل طبيعي ميل نمايد ، شيفته آن خواهد شد .

آقاي ليما:من مدتی است دارم رو زنبور عسل کار می کنم البته در یه استان دیگه. بخصوص در زمینه ازمایشگاهی. گلوکز عسل طبیعی 30 درصد هست . ان چیزی که مدنظر تون هست احتمالا ساکارز است. در مورد گلوکز نسبت گلوکز به فروکتوز هست . ( فروکتوز عسل 38%) نسبت فروکتوز به گلوکز 106-119به 100 هست اگر این نسبت به زیر 95 به100 برسه عسل خوبی نیست.
      عسل های شمال به علت رطوبت بالا کیفیت خوبی ندارند. ولی عسل اشکور به علت تنوع بالای گلها و شهد گلهای گل گاوزبان و گیاهان دارویی پر شمار می تواند مانور خوبی برای تبلیغ باشد. ساکارز عسل تولیدی ما زیر 2 هست. من زمانی که ساکن اشکور بودم زنبور داشتم ولی در اشکور اصلا علمی کار نمیشه. خیلی دوست دارم دوباره بتونم تو اشکور اطلاعاتم رو پیاده کنم. پیشنهاد میکنم کتاب پرفسور شهرستانی نابغه زنبور داری( گیلانی) رو مطالعه بفرمایید .

 
* منابع:
    *   عسل درمانى، تألیف آقایان مرتضى على آقایى و سید حسن میرنظامى ضیابرى، نشر آییژ سال 1384.
       * خواص درمانى عسل، تألیف مهندس سید جواد سعادتمند، نشر علوم کشاورزى، سال 1377.
    *  پانزده روز تا سلامتى، تألیف جمشید خدادادى، نشر سهروردى، سال 1386.
   *    مجله سلامت
      *  سايت زلال نيوز
        *سايت وب گفتار
          *كتب و مجلات و بررسي ميداني
      *    خبرگزاري اشكورات
      
 
      
  تحقيق و گردآوري : اسماعيل اشكور كيايي . م 1348 سپارده