ترشك Rumex acetosella  كه در اشكور با ترش واش معروف است

 

 

 

    ترشـــک يا ترش واش در اشكور:   

ترشك گیاهی در گونه های مختلف با نام ترش واش در اشکور. اين گياه در انواع خورشت ها استفاده مي شود . خورشت ترش واش بنام هاي ديگر مثل خورشت آبكي هم معروف است و نقاطي به سب ترشي يا سبزي ترشي از آن اسم برده مي شود . در منطقه اشكورات مثل ساير نقاط اشكور خورشت ترش واش درست مي شود و اين خورشت مورد استقبال گردشگران و مسافران قرار مي گيرد .

 

بيوگرافي گياه ترش واش يا ترشك

     اين گياه در مناطق معتدل كشور ما رويش دارد و از قديم الايام به عنوان يك سبزي مفيد و مؤثر از آن استفاده مي شده است. گرچه در رابطه با مسائل غذايي از آن استفاده هاي فراواني مي شده ؛ ولي اكنون اين استفاده كاهش يافته است و در عوض موارد درماني اين گياه افزايش پيدا كرده و در همه زمينه ها از آن استفاده مي شود و هيچگونه عارضه اي ندارد.
     در ميان عشاير مرسوم است كه از دانه هاي اين گياه استفاده مي كنند. طريقه استفاده ي آن هم به اين ترتيب است كه دانه هاي اين گياه را مي كوبند و بعد از مرطوب كردن در محل درد و مفاصل مي گذارند و به عنوان مُسَكن از آن استفاده مي كنند.

     این غذای خوشمزه ی شمالی چندین و چند اسم داره ، ما بهش میگیم ترش واش خورش ،  سب ترشی ( sab torshi)، که فکر میکنم مخفف سبزی ترشی باشه .

    اینم بگم که آماده سازی سبزی این غذا ( پاک کردن ، شستن ، چرخ کردن ، سرخ کردن ) خیلی دردسر داره ولی چون غذای محبوب اکثر شمالی هاست پس هر که طاووس خواهد جور هندوستان کشد . ترش واشی که ساقه اش قرمزه غذا رو خوشمزه تر میکنه .

 

خواص گياه ترشك يا ترش واش

گياه ترشك منبع ويتامين C است. بنابراين كساني كه كمبود ويتامين C دارند اين گياه مي تواند براي آنها منبع ويتامين C باشد. علاوه بر آن، اين گياه داراي آهن و فسفر كافي نيز مي باشد.

همچنين اين گياه داروي اشتها آور و تصفيه كننده و هضم كننده بسيار خوبي مي باشد و به خاطر خاصيت تصفيه كنندگي اش براي كساني كه داراي جوشهاي موضعي و پوستي هستند بسيار مفيد خواهد بود.

اين دارو به خاطر داشتن اسيد اكسوليد نبايد زياد و بطور مداوم مورد مصرف قرار گيرد، زيرا براي مثانه و كليه مي تواند مضر باشد. براي استفاده موضعي از اين دارو اگر برگ يا دانه ي له شده، پخته شده يا جوشانده آن روي دملها گذاشته شود به راحتي درمان مي گردد.

طریقه استفاده ی از گیاه دارویی ترشک:

نحوه ی استفاده از گیاه دارویی ترشک، هم به این ترتیب است كه دانه های گیاه ترشک را می كوبند و بعد از مرطوب كردن در محل درد و مفاصل می گذارند و به عنوان مُسَكن از آن استفاده می كنند. گیاه ترشك منبع ویتامین C است. بنابراین كسانی كه كمبود ویتامین C دارند این گیاه می تواند برای آنها منبع ویتامین C باشد. علاوه بر آن، گیاه ترشک دارای آهن و فسفر كافی نیز می باشد. همچنین این گیاه دارویی اشتها آور و تصفیه كننده و هضم كننده بسیار خوبی می باشد و به خاطر خاصیت تصفیه كنندگی اش برای كسانی كه دارای جوشهای موضعی و پوستی هستند بسیار مفید خواهد بود.

 

 

بازهم از خواص ترشك يا ترش واش 

ترشک گیاهی چندساله است که در کشورهای آمریکای شمالی و اروپا به عمل می آید. به گزارش «هلث مد» برگ این گیاه مصرف غذایی و ریشه و برگ آن نیز خاصیت دارویی دارد.خواص دارویی این گیاه به قرار زیر است:

 

▪ این گیاه به دلیل داشتن مقدار فراوان آهن برای درمان کم خونی موثر است.

▪ مصرف آن برای رفع اختلالات خونی، آلرژی های بهاری، سل غدد لنفاوی گردن، اختلالات حاد پوستی و نوعی بیماری خونی ناشی از کمبود ویتامین C توصیه می شود.

▪ دانه های این گیاه به عنوان مسکنی برای بهبود درد مفاصل استفاده می شود.

▪ جوشانده برگ و دانه های آن به صورت موضعی برای درمان دمل موثر است.

▪ ترشک برای تصفیه خون، دفع زرداب و کارآیی کبد، کلیه و روده ها موثر است.

 ▪ به عنوان داروی ضدعفونی کننده و منقبض کننده خون به صورت موضعی استفاده می شود.

▪ به هنگام یبوست استفاده می شود.

▪ برای تنظیم طبیعی اسیدمعده به کار می رود.

▪ از آن جا که جذب مواد مغذی را بهبود می بخشد برای تقویت مو، ناخن و کیفیت پوست موثر است.

▪ این گیاه به دلیل داشتن مقدار فراوان اسید اکسولید نباید بی رویه مصرف شود، زیرا باعث آسیب زدن به مثانه و کلیه می شود.

 

روش اول

طرز تهیه سبزی ترشی یا ترش واش خورشت

 

مواد لازم :

 

ترش واش                 3 کیلو

 

گشنیز                     1 کیلو

 

نعناع                       1 جا

 

کوتکوتو                     1 جا

 

ترشک                      ۴ یا ۵ جا

 

چغندر                      1 جا

 

سیر                       فراوان

 

طرز تهیه :

 

 

 

 

 البته ممکنه هر کسی به میل خودش مقدار این سبزی ها رو کم و زیاد کنه . ممکنه عوض یک جا از یه نوع سبزی دو جا استفاده کنه و یا این که سیر کم تر استفاده کنه و یا خیلی بیشتر .( نیم کیلو یا یه کیلو )

 

به هر حال تمام این سبزی ها رو پاک کرده و میشوریم و با چرخ گوشت یکی دوبار به همراه سیر چرخ میکنیم . باید حسابی نرم باشه . قبلنا  بعضی ها این سبزی رو تو نمکار میسابیدن که کاملا نرم و صاف و یکدست بشه ، البته الان بعید میدونم کسی به خودش این همه زحمت بده . 

 

بعد رو حرارت قرار میدیم و با روغن سرخش میکنیم ( مثل سبزی قورمه ) 

 

 

البته مقدار سرخ شدن هم باز بستگی به خود شخص داره ، یکی کمتر سرخ میکنه و یکی بیشتر . به هر حال به هر شکلی که سرخ شد ، بسته بندی میکنین و تو فریزر نگهداری میکنین . ( این همه سبزی ۶ بسته از این زیپ کیپ ها سایز کوچیکش شد که من هر بسته رو دو بار استفاده میکنم )

 

حالا واسه هر وعده به اندازه ی خودتون مرغ رو به همراه سبزی و نمک و فلفل و زردچوبه تو قابلمه ریخته و به مدت یکی دو ساعت رو حرارت ملایم قرار میدیم تا کاملا جا بیفته و غذا به روغن بیفته. در صورت تمایل مقداری رب گوجه هم تفت داده به غذا اضافه میکنیم ( من استفاده نکردم ).  سبزی ترش واش همونجور که از اسمش پیداست ترشه ، پس ترشی غذا رو با توجه به ذائقه تون اندازه کنین . من از کمی رب غوره استفاده میکنم .با  آبغوره هم خوشمزه میشه ولی خیلی کم . مقداری بادمجون رو هم به شکل طولی برش داده و سرخ میکنیم و کنار غذا میذاریم . البته اگه بادمجون یکی دو قل با غذا بجوشه خیلی خوشمزه تر میشه . بعضی ها هم گوجه فرنگی رو نگینی خرد کرده و تو روغن تفت داده و اواسط کار به غذا اضافه میکنن که خوشمزه میشه .

 

این غذا با برنج و گاهی وقت ها به همراه ماهی یا کولی یا ماهی شور سرو میشه .

 

 

روشي دوم :

طرز تهیه سبزی ترشی یا ترش واش خورشت

 

مواد لازم برای 4 نفر:

سبزی معطر 500 گرم(نعناع،جعفری،گشنیز)

سبزی ترش واش 500 گرم(سبزی محلی شرق گیلان)

سیر یک بوته متوسط

برنج 1/2 فنجان خیس کرده

1/2 مرغ متوسط

گوجه فرنگی دو عدد متوسط (رنده)

رب گوجه فرنگی یک قاشق،نمک و فلفل به میزان لازم

 

 

آب نارنج ،آبغوره یا آبلیمو

طرز تهیه :

سبزی را پس از پاک کردن و شستن با برنج و سیر میکس می کنیم(یا دوباره از چرخ گوشت رد می کنیم)و سپس سرخ می نماییم.مرغ را با کمی آب روی گاز گذاشته و پس از جوش آمدن سبزی سرخ شده،گوجه رنده شده و یک قاشق رب گوجه فرنگی را به آن اضافه می کنیم.نمک ، فلفل و آب نارنج را می افزاییم و می گذاریم با حرارت ملایم کمی غلیظ شود تا جا افتاده و روغن بیاندازد.

نکته:در برخی نقاط استان گیلان بنا به ذائقه بادمجان سرخ شده نیز در پایان به خورشت اضافه می کنند،این غذا خورشت محلی شرق گیلان(رحیم آباد،رودسر،لنگرود و ...)می باشد. معمولا با مکمل هایی مانند کولی یا ماهی سرخ شده یا ماهی شور و یا پنیر برشته سرو می شود.چاشنی این غذا سیر،سبزی خوردن و ترب می باشد.

 

منابع

- سايت بيتوته

- سايت پارسي طب

http://ashpazi.blogfa.com - آشپزي بلاك

 - سايت شكم سلام  :  http://shekamsalam.com

- روزنامه خراسان

 

 

تحقيق و گردآوري اسماعيل اشكور كيايي م 1348 سپارده